فیلم جدایی نادر از سیمین (A Separation 2011)

در حالی که هنوز این دو زوج از یکدیگر جدا نشده‌اند اتفاقی جدید رخ می‌دهد که شرایط هر دو نفر را به‌هم می‌ریزد. نادر برای مراقبت کردن از پدر خودش، در شرایطی که در منزل قرار ندارد، یک خدمتکار زن استخدام می‌کند. طولی نمی‌کشد که او به خانه برمی‌گردد و پدرش را در شرایطی در می‌یابد که بر روی زمین افتاده است و از راضیه(خدمتکار) خشمگین می‌شود و او را به سمت عقب هل می‌دهد. اما متاسفانه همین حادثه منجر به مرگ فرزند درون شکم راضیه می‌شود. داستان فیلم جدایی نادر از سیمین پیچش‌های زیادی را در خود قرار داده است که نیازمند چندین مرتبه مرور فیلم است.

درباره فیلم جدایی نادر از سیمین

جدایی نادر از سیمین یکی از محبوب‌ترین و شاخص‌ترین آثار ایرانی است که در سینمای جهان شناخته می‌شود. این فیلم درام ساخته یکی از کارگردانان مطرح کشور است که در طی سال‌های اخیر حضور پررنگ‌تری در صنعت سینما داشته است. اصغر فرهادی، کارگردان فیلم جدایی نادر از سیمین است که سکان نویسندگی و تهیه کنندگی آن را هم در زمان ساخت برعهده داشته است. فرهادی برای ساخت جدایی نادر از سیمین به سراغ یکی از پیرنگ‌های ژانر اجتماعی رفته است که در زمان ساخت فیلم و البته در این روزها در میان جوامع با آن بیشتر سروکار داریم. یعنی روند مشکلات و جدایی زوجین.

جدایی نادر از سیمین فیلمی است که روند تولید آن، بودجه‌ای در حدود 500 هزار دلار را به خود اختصاص داد. این فیلم با وجود هزینه زیادی که برای ساخت در سال 90 داشت، اما جزو محدود آثاری است که با فروش 3/100 میلیون دلاری در داخل کشور و 19/681 میلیون دلاری در خارج از کشور، یک موفقیت بزرگ از جنبه میزان فروش داشته است. بخشی از این موفقیت مدیون بازیگران جدایی نادر از سیمین است که اتفاقا اسامی مطرحی نیز می‌باشند. این بازیگران پیمان معادی، لیلا حاتمی، سارینا فرهادی و شهاب حسینی هستند که در ایفای نقش خود به بهترین شکل ممکن عمل کردند و اثری واقع‌گرایانه را به نمایش گذاشتند.

موسیقی این فیلم بر عهده ستار اورکی، از جمله هنرمندان مطرح کشور بوده و فیلم‌برداری این فیلم نیز در دست محمود کلارکی صورت گرفته است. منتقدان بسیاری در جشنواره فیلم جدایی نادر از سیمین، از این عنوان استقبال کردند و نمرات بالایی را برای آن در نظر گرفتند.

میزان افتخارات و جوایز جدایی نادر از سیمین به اندازه‌ای است که نمی‌توان حتی همه آنها را در یک متن بلند بالا قرار داد که باارزش‌ترین این افتخارات بدون شک مربوط به قرار گرفتن در فهرست 250 فیلم برتر و جوایز اسکار جدایی نادر از سیمین است. همچنین این اثر جزو 10 فیلم برتر قرن، فهرست برترین فیلم‌های سال 2011، برترین فیلم خارجی غیر انگلیسی زبان در گلدن گلوب بوده و در کشورهای مختلفی از جمله فرانسه، مجارستان، سوئد، تایلند، هلند، بریتانیا، برزیل، ترکیه، کانادا و بسیاری از کشورهای دیگر به نمایش درآمد و با تحسین و تشویق حضار مواجه شد.

نقد فیلم جدایی نادر از سیمین

اصغر فرهادی در ساخت جدایی نادر از سیمین از روند پیچیده‌تر و گنگ‌تری در مقایسه با ساخته قبلی آن خود که درباره‌ الی نام داشت برخوردار است. فرهادی باری دیگر به مرز‌های بین اشخاص می‌پردازد و برخلاف درباره الی این بار این روابط از نوع خانوادگی است و کسانی که در این فیلم بر صندلی‌های نمادین پیش‌رونده این فیلم حرکت می‌کنند، زوجینی از جنس یک جامعه اجتماعی هستند.

راجر ایبرت از خبرگزاری باسابقه و مطرح شیکاگو سان تایمز نمره 100 و کاملی را برای نقد و بررسی فیلم جدایی نادر از سیمین انتخاب کرده است و جدا از تعریف‌ها و تمجیدهای بسیار، این فیلم را بدین شکل تفسیر می‌کند: "بازیگران، همانطور که گاهی اتفاق می‌افتد، معجزه‌هایی را خلق می‌کنند که می‌توانند به فیلمی با اعتقاد راسخ دهند. معادی و حاتمی به عنوان زن و شوهر موفق می‌شوند ما را متقاعد کنند که شخصیت‌هایشان با انگیزه‌های واقعی بازی می‌کنند."

همچنین دیوید ادلستین از مجله نیویورک از جوانب شخصیت‌پردازی این فیلم تعریف کرده است و ضمن دادن نمره 90 به این فیلم، توضیحات جالبی را از آن ارائه می‌کند: "چیزی که آن را بسیار خوب می کند این است که هیچکس بد نیست. این انسان ها که از انجام کارهای درست ناامید هستند، در یک طوفان کامل غیرانسانی گرفتار شده اند. شر در اکوسیستم است."

در ادامه کایل اسمیت از رسانه نیویورک پست نمره 75 را برای فیلم جدایی نادر از سیمین لحاظ کرده است که جزو پایین‌ترین نمرات در بین منتقدان برای این فیلم است و آن را این‌گونه شرح می‌دهد: "در فیلم ایرانی جذاب اما آهسته جدایی نادر از سیمین، یک درام خانوادگی ضعیف و بدون تمایز به تدریج به معمایی تبدیل می‌شود که پرسش‌های اخلاقی دردناکی را ایجاد می‌کند. ممکن است چندین طرف مقصر وجود داشته باشد."