دههی ۲۰۲۰ برای سینمای بیوگرافی، دوران بازتعریف بود؛ زمانی که فیلمسازان تصمیم گرفتند زندگی افراد را نهفقط برای روایت موفقیت، بلکه برای فهم انسان، اخلاق و تصمیمهای دشوار به تصویر بکشند. این آثار بیش از آنکه دربارهی گذشته باشند، آینهای از امروزند؛ دربارهی مسئولیت، حقیقت و بهایی که هر انتخاب با خود میآورد.
نخستین نمونه شاخص در این فهرست، «پرستار خوب» (The Good Nurse – ۲۰۲۲) است؛ فیلمی با بازی جسیکا چستین و ادی ردمین که داستان واقعی پرستاری را روایت میکند که به وجود قاتلی در میان همکارانش مشکوک میشود. فیلم با فضایی آرام و سرد، روند افشای حقیقت را به تجربهای احساسی و روانشناختی بدل میکند. در زیر لایههای معما و دلهره، پرسشی ساده و دردناک پنهان است: تا کجا میشود در برابر خطا سکوت کرد؟
در سال بعد، «اوپنهایمر» (Oppenheimer – ۲۰۲۳) جهان را تکان داد. کریستوفر نولان با نگاهی پرتنش و چندلایه، زندگی فیزیکدانی را به تصویر کشید که با ساخت بمب اتم، میان نبوغ و نابودی گرفتار شد. «اوپنهایمر» فقط یک فیلم بیوگرافی نیست؛ شرح حال قرنی است که در جستوجوی پیشرفت، از درون سوخت. اثر با بازی کیلیَن مورفی و موسیقی متزلزلکنندهاش، مرز میان افتخار و فاجعه را از بین میبرد.
در همان سال، «راستین» (Rustin – ۲۰۲۳) از نگاهی اجتماعیتر وارد میشود. فیلم زندگی بیارد راستین، چهرهی کمتر شناختهشدهی جنبش حقوق مدنی آمریکا را روایت میکند؛ مردی سیاهپوست و همجنسگرا که نقشی کلیدی در سازماندهی راهپیمایی تاریخی واشنگتن داشت. درامی انسانی و الهامبخش که بهجای تکرار قهرمانی، بر قدرت ایستادگی و صداقت تمرکز دارد. «راستین» یادآور این است که تغییر تاریخ، همیشه با فریاد آغاز نمیشود — گاهی با پافشاری آرام یک نفر شروع میشود.
در ادامه، «یک زندگی» (One Life – ۲۰۲۳) روایتی از مهربانی در میانهی تاریکی است. فیلم دربارهی نیکلاس وینتون، مردی بریتانیایی است که در آستانهی جنگ جهانی دوم، صدها کودک یهودی را از اروپا نجات داد. آنتونی هاپکینز در نقش وینتون، با سکوت و نگاهش بار انسانی سنگینی را منتقل میکند. اثر بدون نمایش خشونت، یادآوری میکند که قهرمانان واقعی اغلب کسانیاند که بیصدا کار خود را انجام میدهند.
در پایان، «من هنوز اینجا هستم» (I’m Still Here – ۲۰۲۴) از سینمای برزیل، درامی خانوادگی و سیاسی است دربارهی زنی که در دوران دیکتاتوری نظامی به دنبال همسر ناپدیدشدهاش میگردد. فیلم از خلال جستوجوی شخصی، تصویری از حافظهی جمعی و زخمهای فراموششدهی جامعه ارائه میدهد. درامی آرام اما ماندگار که یادآور قدرت عشق و مقاومت در برابر فراموشی است.
فیلمهای بیوگرافی دههی ۲۰۲۰ نشان دادهاند که این ژانر دیگر صرفاً برای بازگویی زندگی نیست. آنها انسان را در لحظههای تصمیم و تردید به تصویر میکشند؛ جایی که حقیقت و اخلاق با هم در تضادند. در این دهه، زندگی واقعی شخصیتها فقط سوژهی روایت نبود — آزمایشگاهی بود برای سنجش وجدان انسان در برابر قدرت، ترس و امید.
