بهترین فیلم های ورزشی ایرانی؛ از اورکا تا زاپاس!
-
فیلم‌های ورزشی طرفداران زیادی در کل دنیا دارند. زیرا اساسا معقوله ورزش در کشورهای مختلف بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. تا کنون آثار مختلفی با موضوعات ورزشی متفاوت در ایران ساخته شده‌اند که درباره قهرمانان و رشته‌های ورزشی مختلف هستند. اما بهترین فیلم های ورزشی ایرانی کدام عناوین محسوب می‌شوند؟
ورزش در کل فرهنگ‌ها و کشورهای جهان بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. ورزش نه تنها برای پرورش حس رقابت و خودسازی مفید است، بلکه از لحاظ روانی نیز افراد را در یک تعادل روحی عالی و سطح ارتعاش بالای فرکانس قرار می‌دهد. به همین دلیل است که سالانه در کشورهای مختلف بودجه‌ای برای ساخت فیلم های ورزشی اختصاص داده می‌شود. این کار نه تنها برای تشویق افراد به روی آوردن به ورزش مفید است، بلکه هیجانات زیادی به مخاطب انتقال می‌دهد. خوبی فیلم‌های ورزشی این هستند که الهام‌بخش، خصوصا برای نوجوانان که اول راه انتخاب برای آینده خود قرار دارند، هستند.
فیلم‌های ورزشی عمدتا از دهه 60 به بعد در ایران متداول شدند. این آثار ابتدا متناسب با فرهنگ دهه خود ساخته می‌شدند و بعدها رفته رفته با هدف الهام‌بخشی، دادن روحیه به افراد و در نهایت نشان دادن مسیر راه قهرمانان ساخته شدند. همچنین این فیلم‌ها گاها برای نشان دادن کمبودها و شرایط ورزشکاران با هدف بهتر شدن وضعیت آنها ساخته می‌شدند. در این مقاله مجله پاراج نگاهی بر بهترین فیلم های ورزشی ایرانی از گذشته تا کنون خواهیم داشت.
بهترین فیلم های ورزشی ایرانی
در فهرست زیر 10 فیلم برتر و پرتماشاگر ورزشی ایرانی را می‌بینید که در ادغام با ژانرهای مختلف ساخته شده‌اند. به نظر شما ترکیب ژانر ورزشی با چه ژانر دیگری بهتر می‌شود؟
فیلم سینمایی ورزشی اورکا یکی از عناوین جدید ورزشی است که در این فهرست از آن یاد می‌کنیم. این فیلم به کارگردانی سحر مصیبی و نویسندگی طلا معتضدی در سال 1400 ساخته شد. مهتاب کرامتی و طهورا ابوالقاسمی تهییه‌کنندگان این اثر بودند. اورکا در سال 1402 پخش شد و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت. اورکا بر اساس زندگی شناگر ایرانی به نام الهام‌السادات اصغری و ماهیتی حمایت از زنان دارد. ترانه علیدوستی، مهتاب کرامتی، مهتاب نصیرپور، مسعود کرامتی و محمد رشنو بودند که نقش‌آفرینی آنها به خصوص ترانه علیدوستی و مهتاب کرامتی مورد توجه و تحسین قرار گرفت. این کار به گفته خود خانم علیدوستی یکی از چالش‌برانگیزترین فیلم‌هایی بود که در آن نقش‌آفرینی داشت. اورکا موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران فستیوال دوحه شد. در حقیقت این فیلم چالش‌های یک زن ورزشکار ایرانی را نشان داد که علیرغم رعایت مواردی که رعایت کرده بود، رکورد او مورد قبول مقام‌های مسئول قرار نگرفت. اورکا هم یک فیلم الهام بخش است و هم قصد دارد عنوان کند که ورود به یک مقطع ورزشی چالش‌های زیادی در خود دارد.
داستان فیلم درباره زنی به اسم الهام است که قصد دارد رکورد شنا در آب‌های آزاد با دستان بسته را ثبت کند. اما مشکل اینجاست که مقام‌های مسئول با انجام دادن شنای زنان حتی با رعایت پوشش اسلامی و استفاده از کاور نیز مخالفت دارند. خصوصا شخصیتی به اسم نظرآبادی که مخالفت‌های زیادی با الهام میکند. آیا او می‌تواند رکورد خود را ثبت کند؟
پرویز خان یک فیلم سینمایی فوتبالی ایرانی است که به کارگردانی و نویسندگی علی ثقفی به کمک سازمان هنری رسانه ای اوج در سال 1402 ساخنه شد. این اثر در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر حضور داشت و برنده جوایز بهترین تدوین و بهترین فیلمنامه شد. فیلم همچنین دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه را دریافت کرد و البته سعید پورصمیمی برای بازی در این اثر نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول شد. پرویز خان برشی از زندگی زنده‌یاد پرویز دهداری، بازیکن و مربی بااخلاق ایرانی، را نشان می‌دهد. پرویز خان آغاز و انجام متناسبی دارد و با نقدهای مثبتی روبه‌رو شد. در حقیقت این فیلم درباره ورزش فوتبال است و چالش‌هایی که یک مربی باید در شرایطی سخت برای آماده کردن تیم فوتبال خود از سربگذراند را نشان می‌دهد. به جز آقای پورصمیمی، مریم سعادت، خسرو احمدی، حمیدرضا پگاه و بهنام تشکر نیز از جمله دیگر بازیگران آن هستند.
داستان فیلم پرویز خان در دهه 60 اتفاق می‌افتد. زمانی که آقای دهداری قصد آماده کردن تیم ملی فوتبال ایران را برای بازی‌های آسیایی 1986 سئول دارد. در این شرایط به دلیل اتفاقات و اختلافی که بین بازیکنان و سرمربی می‌افتد، 14 تا از بازیکنان ستاره از حضور در تیم استعفا می‌دهند. در این شرایط پرویز دهداری باید تیمی از بازیکنان جوان و گمنام تشکیل دهد. آیا او موفق خواهد شد؟
فیلم عرق سرد یکی از بهترین فیلم های ورزشی ایرانی است که به کارگردانی و نویسندگی سهیل بیرقی ساخته شد. این فیلم محصول سال 1396 بود. فیلم عرق سرد نیز با دیدگاه حمایت از زنان در یک بستر ورزشی ساخته شده است. سهیل بیرقی این فیلم را با الهام از خبری درباره نیلوفر اردلان، بازیگر فوتبال و فوتسال اهل ایران، ساخته شد. باران کوثری ایفاگر نقش اصلی این فیلم بود که برای ایفای نقش در آن 20 کیلوگرم کم کرد. او نامزد جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن و برنده دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول زن جشن منتقدان و نویسندگان سینمایی شد. علاوه بر آن در این فیلم امیر جدیدی برنده سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد و سحر دولتشاهی برنده سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل زن شد. عرق سرد با واکنش‌های متفاوتی روبه‌رو شد. عده‌ای از رسانه‌ها این فیلم را فمینیستی پوچ و سیاه‌نمایی خواندند اما منتقدان سینمایی عرق سرد را تحسین کرده و آن را فیلم خوبی در ارائه چهره زن خواندند. دیگر بازیگران این اثر لیلی رشیدی و هدی زین‌العابدین بودند که بازی خوبی از خود ارائه دادند.
داستان فیلم عرق سرد درباره زنی به اسم افروز اردستانی کاپیتان تیم ملی فوتسال زنان ایران است. تیم ملی با گل افروز برای بار نخست راهی بازی‌های آسیایی شده و او باید به کشور مالزی برای بازی‌هایش برود. در این میان اما یاسر شاه‌حسینی همسر افروز که مجری به نامی است، به دلیل اختلاف‌هایش با همسر خود، مانع خروج او از کشور می‌شود. آیا افروز می‌تواند به بازی‌های آسیایی برسد؟
فیلم ورزشی ایرانی سونامی به کارگردانی و نویسندگی میلاد صدرعاملی ساخته شده است و علی اصغری در نگارش فیلمنامه آن به وی کمک کرد. این اثر محصول سال 1397 است. سونامی در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد اما نتوانست برنده عنوانی شود. این اثر برخلاف فیلم‌های پیشینی که معرفی کردیم، قصد ندارد داستان یک ورزشکار خاص را روایت کند، بلکه کل ماهیت یک ورزش را هدف دارد. میلاد صدرعاملی، فرزند کارگردان به نام رسول صدرعاملی، در نخستین فیلم خود به سراغ ایده سونامی رفته و حقیقتا در ساخت این فیلم عملکردی موفق داشته است. سونامی اگرچه خالی از اشکال نیست اما به عنوان فیلمی خوش‌ساخت به ورزش تکواندو می‌پردازد. بازیگران سونامی بهرام رادان، مهرداد صدیقیان، علیرضا شجاع‌نوری، رعنا آزادی‌ور و فرشته حسینی هستند.
داستان این فیلم در زمانی روایت می‌شود که چند تن از بازیکنان تیم ملی تکواندو ایران به کشور دانمارک برای پناهندگی رفته‌اند. حال فدراسیون فوتبال از مربی سابق تیم ملی می‌خواهد که از آمریکا برای هدایت تیم به ایران بیاید. مربی، استاد خسروی، با مصدوم شدن شاگرد جوانش به سراغ شاگرد قدیمی خود مرتضی می‌رود. اما مرتضی دقیقا همان شخصی است که خسروی سابقا ز او خواسته بود تا ببازد و مقابل تیم رژیم صهیونیستی بازی نکند. عاقبت این تیم چه خواهد شد؟
غلامرضا تختی یک فیلم ورزشی ساخت ایران است که به کارگردانی و نویسندگی بهرام توکلی در سال 1397 ساخته شد. سعید ملکان نیز در کنار آقای توکلی به نگارش فیلمنامه این اثر پرداخت. فیلم در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کرد و نامزد 10 عنوان سیمرغ بلورین شد. در نهایت فیلم توانست برنده دو جایزه بهترین فیلم‌برداری و بهترین طراحی صحنه شود. غلامرضا تختی همانطور که از نام آن پیداست، به ورزش کشتی و زندگی جهان پهلوان تختی می‌پردازد. این فیلم روایتی از زندگی یک جهان پهلوان ایرانی است که هم می‌تواند الهام بخش باشد و هم عبرت‌انگیز. فیلم با تحسین‌های زیادی روبه‌رو شد. البته غلامرضا تختی فیلم بدون اشکالی نبود که بگوییم تمام جنبه‌های آن مثبت هستند، ولی به هر حال در ارائه یک اثر بیوگرافی مستندگونه به خوبی درخشید. حمیدرضا آذرنگ، ماهور الوند، فرهاد آئیش، بهنوش طباطبایی، آتیلا پسیانی و ستاره پسیانی از جمله بازیگران این اثر بودند.
فیلم از زمان خواندن وصیت نامه جهان پهلوان تختی شروع می‌شود. سپس فلاش‌بکی به گذشته وی زده شده و زندگی این قهرمان کشتی را از کودکی تا بزرگسالی می‌بینیم. غلامرضا تختی در محله‌ای فقیرنشین با سختی بزرگ می‌شود و گرایش خود به کشتی را می‌شناسد. سپس وارد حوزه کشتی و تیم ملی می‌شود. او جوایز ارزنده‌ای دریافت میکند و به جایگاه والا و محبوبیت زیادی می‌رسد. اما در نهایت حسادت هم‌تیمی‌های وی، گرایش‌های سیاسی‌اش و البته زندگی شخصی این کشتی‌گیر باعث گوشه‌گیری وی می‌شود. چه چیزی باعث خاموشی این ستاره می‌شود؟
خط پایان پایان یکی از فیلم های ورزشی ایرانی قدیمی است که در این فهرست با معرفی آن همراه شما هستیم. این اثر در سال 1364 به کارگردانی و نویسندگی محمدعلی طالبی ساخته شد. به غیر از آقای طالبی، سید غلامرضا موسوی و محمدعلی سپانلو نویسندگان فیلمنامه این اثر بودند. خط پایان از آن دسته آثاری است که در دهه 60 ساخته شد و قرار نیست به سراغ داستان زندگی و بیوگرافی ورزشکار خاصی برود. این اثر با توجه به فرهنگ دهه خود یک درام ورزشی را روایت میکند که درباره دوچرخه‌سواری است. این فیلم برنده لوح زرین بهترین نمونه فیلم از چهارمین جشنواره فیلم فجر شد. خوبی خط پایان این است که به سراغ یک ورزش متفاوت مثل دوچرخه سواری می‌رود. علاوه بر این موضوع، این اثر آموزه‌های اخلاقی دیگری را در روند خود به مخاطب می‌دهد. در واقع فیلم بیشتر دوست دارد داستانی الهام‌بخش با پندهای اخلاقی به مخاطب خود ارائه دهد. ایرج طهماسب، پرویز پورحسینی، حمید جبلی و بهزاد رحیم‌خانی بازیگران این اثر هستند.
داستان فیلم خط پایان درباره مردی به نام خلیل است که عشق زیادی به دوچرخه‌سواری دارد. او به واسطه یک آشنا وارد باشگاه ایران جوان شده و مقام اول کسب میکند اما بخاطر مشکلات قلبی دیگر دوچرخه‌سواری را کنار می‌گذارد. اما روزی مربی باشگاه دچار حادثه‌ای می‌شود و برای هزینه درمان نیاز به پول دارد. در این شرایط خلیل باری دیگر تصمیم می‌گیرد پا به روی رکاب‌های دوچرخه بگذارد و وی را نجات دهد. آیا او می‌تواند؟
آفساید یکی از بهترین فیلم های ورزشی ایرانی محسوب می‌شود که در دهه 80 به کارگردانی و نویسندگی جعفر پناهی ساخته شد. این اثر یکی از فیام‌های تحسین‌شده ایرانی است که توانست برنده خرس نقره‌ای جشنوارهٔ فیلم برلین شود و انتخاب هیئت داوران جشنوارهٔ فیلم تورنتو و جشنواره فیلم نیویورک بود. آفساید در سایت‌های راتن تومیتوز و متاکریتیک امتیاز بالایی دریافت کرد و جز 10 فیلم برتر تعدادی از برترین مجله‌های دنیا بود. در واقع این اثر به سراغ یکی از محبوب‌ترین ورزش‌ها در ایران، فوتبال، می‌رود اما به مسائل فوتبالی کاری ندارد. آفساید قانون منع ورود بانوان به ورزشگاه‌های فوتبال را مورد انتقاد قرار می‌دهد که بعدها توسط فیفا برداشته شد. بازیگران فیلم عبارتند از: سیما مبارک‌شاهی، شایسته ایرانی، محسن تنابنده، آیدا صادقی، محمد خیرآبادی و علی برادری.
داستان فیلم درباره دخترانی است که عشق زیادی به فوتبال دارند و برای اینکه بازی مهم ایران-بحرین را تماشا کنند، به هر قیمتی شده، تصمیم به ورود به استادیوم می‌گیرند. آنها به دلیل ممنوعیت ورود بانوان به ورزشگاه تصمیم می‌گیرند تا با ظاهر پسرانه وارد ورزشگاه شوند اما توسط ماموران دستگیر می‌شوند. حال عاقبت این فوتبال‌دوستان قانون‌شکن چه خواهد شد؟
بچه های آسمان بدون شک یکی از بهترین فیلم های درام ایرانی است که در کنار داستان زیبای خود، داستانی ورزشی را نیز به مخاطب نشان می‌دهد. فیلم محصول سال 1375 به کارگردانی و نویسندگی مجید مجیدی است. این اثر نه تنها در ایران، بلکه در کل دنیا دیده شد و مورد تحسین قرار گرفت. در حقیقت این اثر اولین فیلم ایرانی بود که جز 5 نامزد نهایی جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان قرار گرفت. همچنین بچه‌های آسمان صاحب جایزه فیپرشی جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال شد. همچنین فیلم در ایران نیز مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و توانست برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شود. رضا ناجی، میر فرخ هاشمیان، فرشته سرابندی و کریستوفر مالکی از جمله بازیگران بچه‌های آسمان بودند. این فیلم پندهای اخلاقی زیادی در خود نهان کرده است و داستانی در دل جامعه زمانه خود را روایت میکند. این اثر مفهوم واقعی عشق، تعهد و مسئولیت‌پذیری را به مخاطب خود نشان می‌دهد.
داستان بچه‌های آسمان درباره پسری به نام علی است که کفش‌های خواهرش زهرا را گم میکند. آنها بخاطر شرایط مالی پدرشان از او تقاضای کفش نو نمی‌کنند و قرار بر این می‌شود که از کفش‌های علی به صورت مشترک استفاده کنند. در نهایت علی با اعلامیه مسابقه دو مدرسه روبه‌رو می‌شود و می‌بیند که به نفر سوم کفش جایزه می‌دهند. پس تصمیم می‌گیرد تا در مسابقه سوم شود و دینش را به خواهرش ادا کند. اما آیا او می‌تواند به قولش به زهرا عمل کند؟
دیوار یکی از فیلم های ورزشی دیده شده است که به کارگردانی و نویسندگی محمدعلی طالبی ساخته شد. این فیلم در زمان پخش خود با استقبال‌های زیادی روبه‌رو شد و داستان جالب و نویی در زمانه خود داشت. دیوار درباره یک ورزش و فعالیت معمول نیست، بلکه به سراغ روایت داستان دیوار مرگ می‌رود. این فیلم بازیگرانی همچون گلشیفته فراهانی، محمد کاسبی، مهرداد صدیقیان، آزیتا حاجیان و ابراهیم‌آبادی دارد. فیلم با مضمونی زنانه روبه‌رو می‌شود و قهرمان داستان زنی سنت‌شکن است که با تمام محدودیت‌هایی که برایش پیش می‌آید، سعی میکند راهی برای خویش بیابد.
داستان درباره دختری به نام ستاره است که پدرش موتور سوار قهاری بود و خرج زندگی آنها را با حضور در دیوار می‌داد. اما بعد از مرگ پدر او، مادر و برادرش در فقر به سر می‌برند. شهاب، برادر ستاره، استعداد زیادی در موتور سواری ندارد و نمی‌تواند مخاطب جذب کند. بنابراین خود ستاره در دیوار مرگ نمایش می‌دهد اما به دلیل محدودیت موتورسواری خانم‌ها، دیوار بسته می‌شود. اما آیا این آخر کار ستاره است یا راهی برای خود پیدا میکند؟
برای اینکه به فهرست خود تنوع دهیم، به سراغ یکی از بهترین فیلم های ورزشی ایرانی در حوزه کمدی می‌رویم. زاپاس به کارگردانی و نویسندگی برزو نیک‌نژاد در سال 1394 ساخته شد. این اثر در بخش سودای سیمرغ سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشت و برای شبنم مقدمی (بازیگر مکمل زن فیلم) یک سیمرغ بلورین به ارمغان آورد. زاپاس به سراغ ورزش فوتبال می‌رود که طرفداران زیادی در ایران دارد. این اثر همچنین نقدهای مثبت زیادی از منتقدان دریافت کرد.
داستان فیلم سینمایی زاپاس درباره یک تیم دسته سوم فوتبال است که با تلاش‌های زیاد در آستانه صعود به دسته دوم قرار دارد. اما درست نزدیک بازی سعید، ستاره تیم، مصدوم می‌شود. این دقیقا جایی است که قصه شروع شده و چالش‌های سعید را به ما نشان می‌دهد. چه بر سر سعید و تیم خواهد آمد؟
کلام آخراین مقاله درباره بهترین فیلم های ورزشی ایرانی بود و سعی شد بهترین عناوین در لیست قرار بگیرد. ژانر ورزشی اگرچه در ایران آنقدر پر از اثر نیست اما تا کنون توانسته قدم پیشرویی در ارائه تصویری از چهره ورزش ایران داشته باشد. این فیلم‌ها پر از امیدبخشی و الهام، پر از نقد و چالش و گاها پر از گله هستند. شما درباره این ژانر چه فکری می‌کنید؟ آیا از روند فیلم های ورزشی ایران راضی هستید؟ جای چه فیلمی در لیست بالا خالی است؟ لطفا نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید. از همراهی شما سپاس‌گزاریم.