جیمز کامرون دوست دارد اگر آواتار ۴ و ۵ ساخته نشوند رمان‌های آواتار را بنویسد، اما معتقد است «دیگر مدل تجاری برای آن وجود ندارد. مردم مطالعه نمی‌کنند»

در حالی که فیلم Avatar: Fire and Ash با فروشی معادل ۷۶۰.۴ میلیون دلار در دو هفته ابتدایی، گیشه جهانی را تسخیر کرده و به سمت مرز یک میلیارد دلار می‌تازد، جیمز کامرون، خالق این دنیای آبی، سخنانی را بر زبان آورده که نشان‌دهنده شکنندگی مدل‌های تجاری در هالیوود مدرن است. کامرون ۷۱ ساله در مصاحبه با اینترتینمنت ویکلی، از وجود یک «پلن B» (نقشه جایگزین) صحبت کرده که در صورت عدم موفقیت تجاری قسمت سوم و لغو ساخت قسمت‌های ۴ و ۵، اجرا خواهد شد. این سناریو شامل برگزاری یک کنفرانس خبری برای افشای داستان نهایی یا نوشتن رمان‌هایی بر اساس فیلمنامه‌های ساخته‌نشده است. اما نکته شوکه‌کننده، دیدگاه بدبینانه او نسبت به صنعت نشر است؛ جایی که او صراحتاً می‌گوید: «دیگر مدل تجاری برای کتاب وجود ندارد؛ مردم مطالعه نمی‌کنند.»

این اظهار نظر از سوی یکی از موفق‌ترین داستان‌گویان تاریخ، بازتابی از تغییر پارادایم در مصرف محتواست. کامرون با استناد به تحقیقات دانشگاهی که نشان‌دهنده کاهش ۴۰ درصدی مطالعه روزانه در آمریکا طی ۲۰ سال اخیر است، عملاً اعتراف می‌کند که فرنچایز Avatar تنها به عنوان یک تجربه بصری و سینمایی (Spectacle) حیات دارد و انتقال آن به مدیوم متن، از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر نیست. این در حالی است که فیلم‌های Avatar همواره به دلیل هزینه‌های تولید نجومی‌شان (که کامرون با ادبیاتی طنزآمیز آن را «یک تن متریک پول» توصیف کرده) نیازمند فروشی فراتر از ۲ میلیارد دلار برای سوددهی هستند. دیزنی تاریخ اکران قسمت‌های بعدی را برای دسامبر ۲۰۲۹ و ۲۰۳۱ تنظیم کرده، اما همه چیز به عملکرد نهایی Fire and Ash بستگی دارد. اگر این فیلم نتواند به ارقام قسمت دوم (The Way of Water با ۲.۳ میلیارد دلار) نزدیک شود، سهامداران دیزنی ممکن است ترمز این قطار گران‌قیمت را بکشند.

بحث «تورم دنباله‌سازی» (Sequelitis) که کامرون در پادکست متیو بلونی به آن اشاره کرده، یکی دیگر از چالش‌های صنعتی پیش روی این مجموعه است. او نگران است که مخاطبان به این فرنچایز تنها به چشم یک سری فیلم‌های دنباله‌دار نگاه کنند، نه یک حماسه پیوسته مانند ارباب حلقه‌ها. در شرایطی که سینماها با کاهش ۲۵ درصدی مخاطب نسبت به دوران پیش از کرونا (۲۰۱۹) مواجه هستند و پلتفرم‌های استریمینگ عادت تماشای فیلم در سالن را تضعیف کرده‌اند، Avatar آخرین سنگر سینمای رویدادمحور (Event Cinema) است. آمادگی کامرون برای «رها کردن» پروژه در صورت شکست تجاری، نشان‌دهنده واقع‌گرایی بی‌رحمانه اوست؛ او می‌داند که حتی پاندورا هم نمی‌تواند از قوانین سخت‌گیرانه اقتصاد هالیوود فرار کند.

اگر دیزنی چراغ سبز نهایی را برای تولید قسمت‌های ۴ و ۵ ندهد، تبدیل شدن فیلمنامه‌های حماسی کامرون به یک کنفرانس خبری ساده یا رمان‌هایی که به گفته خودش «کسی آن‌ها را نمی‌خواند»، یک تراژدی صنعتی خواهد بود. این وضعیت نشان می‌دهد که چگونه سرنوشت میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری و سال‌ها تلاش خلاقانه، تنها به اعداد و ارقام باکس‌آفیس در چند هفته اول اکران گره خورده است. کامرون با این مصاحبه عملاً فشار را بر روی مخاطبان و استودیو حفظ کرده تا به آن‌ها یادآوری کند که تداوم این رویا، تضمین‌شده نیست.