فیلمهای تاریخی معروف کدامند؟
فیلم تاریخی تنها بازنمایی گذشته نیست؛ روایت زندهای است از لحظاتی که سرنوشت ملتها را رقم زدند، انسانها را به مرزهای شکوه یا سقوط کشاندند، و حقیقت را از دل خاکستریترین روزهای تاریخ بیرون کشیدند. از درامهای جنگی و سیاسی گرفته تا حماسههای باستانی و زندگینامههای تکاندهنده، فیلم های تاریخی جایگاه ویژهای در سینما دارند؛ چون نهتنها سرگرم میکنند، بلکه آگاهی میآورند. در سالهای اخیر نیز با ظهور فیلمهای تاریخی جدید، استانداردهای تصویری و روایتگری در این ژانر دچار تحول چشمگیری شدهاند. در این مطلب، فهرستی از مهمترین و تماشاییترین فیلمهای تاریخی کلاسیک و معاصر را مرور میکنیم؛ آثاری که تاریخ را نه با کتاب، بلکه با دوربین بازگو میکنند.
پس از سقوط آلمان نازی، روانپزشک نظامی آمریکایی Douglas M. Kelley مأمور میشود تا شخصیت و سلامت روانی عدهای از بلندپایگان رژیم باعث جنگ جهانی دوم را – از جمله Hermann Göring – ارزیابی کند تا مشخص شود آیا آنان اهل محاکمه هستند یا نه. در حالی که دادگاه عظیمی در شهر Nuremberg در آلمان در حال شکلگیری است تا برای اولین بار در تاریخ، رهبران نظامی و سیاسی یک رژیم شکستخورده را برای جنایت علیه بشریت به محاکمه بکشاند، یک مواجهه روانشناختی–اخلاقی میان Kelley و Göring روی میدهد؛ برخوردی که پرسشهایی جدی درباره مسئولیت فردی، جبر تاریخی و ماهیت شرّ مطرح میکند.
چاوا – Chhaava (2025)
«چاوا» یک فیلم هندی است که زندگی سامباجی مهاراج، دومین حاکم امپراتوری ماراتا و پسر شیوای کبیر را به تصویر میکشد. پس از مرگ شیوای، سامباجی رهبری مقاومت در برابر اورنگزیب را بر عهده میگیرد و درگیر نبردهای خونین و سیاسی میشود. این فیلم با نمایش شجاعت و فداکاری سامباجی، تصویری از مبارزات برای حفظ استقلال و هویت فرهنگی ارائه میدهد.
بلیتز – Blitz (2024)
«بلیتز یا حمله هوایی» به کارگردانی استیو مککوئین، یک فیلم تاریخی است که داستان پسربچهای به نام جورج را در دوران بمباران لندن در جنگ جهانی دوم روایت میکند. جورج که برای ایمنی به حومه شهر فرستاده شده، تصمیم میگیرد به لندن بازگردد و در مسیر با خطرات و چالشهای متعددی مواجه میشود. این فیلم با تمرکز بر تجربیات غیرنظامیان در زمان جنگ، تصویری انسانی و واقعگرایانه از تأثیرات جنگ بر زندگی روزمره ارائه میدهد. «حمله هوایی» با بازیهای قدرتمند و کارگردانی دقیق، یکی از فیلم های تاریخی برجسته سال ۲۰۲۴ بود.
«من هنوز اینجا هستم» به کارگردانی والتر سالس، یک فیلم تاریخی-درام برزیلی است که داستان واقعی یونیس پایوا را روایت میکند؛ زنی که پس از ناپدید شدن همسرش، روبنس پایوا، توسط دیکتاتوری نظامی در دهه ۱۹۷۰، برای یافتن حقیقت و عدالت مبارزه میکند. این فیلم با نمایش تأثیرات سیاسی و شخصی دیکتاتوری بر خانوادهها، تصویری عمیق از مقاومت و پایداری ارائه میدهد. «من هنوز اینجا هستم» با بازیهای درخشان و روایت احساسی، یکی از فیلم های تأثیرگذار سال ۲۰۲۴ محسوب میشود.
در زمستان سرد سال ۱۹۸۵، در شهری کوچک در ایرلند، مردی به نام بیل فرلانگ زندگی آرامی با همسر و پنج دخترش دارد. او هر روز برای کارش، زغال به خانهها و مؤسسات شهر میبرد تا اینکه در یکی از تحویلها، در زیرزمین یک صومعه متعلق به کلیسا، دختری ترسان و یخزده پیدا میکند. این اتفاق ساده اما تکاندهنده، او را در برابر وجدانش قرار میدهد و پرده از رازی برمیدارد که جامعه ترجیح داده آن را نبیند. فیلم «چیزهای کوچک اینچنینی» با حالوهوایی آرام و انسانی، درباره قدرت انتخاب، سکوت و شجاعت در برابر بیعدالتی است، اینکه گاهی یک تصمیم کوچک میتواند همهچیز را تغییر دهد.
دختری با سوزن – The Girl with the Needle (2024)
«دختری با سوزن» یک فیلم دانمارکی است که داستان کارولین، زن جوانی در کپنهاگ سال ۱۹۱۹ را روایت میکند. پس از باردار شدن و رها شدن توسط کارفرمایش، کارولین با زنی به نام داگمار آشنا میشود که یک آژانس فرزندخواندگی زیرزمینی را اداره میکند. این فیلم با الهام از داستان واقعی داگمار اوربای، تصویری تاریک از سوءاستفاده و بیرحمی در دوران پس از جنگ جهانی اول ارائه میدهد. «دختری با سوزن» با فضای گوتیک و روایت تأثیرگذار، یکی از فیلم های تاریخی برجسته سال ۲۰۲۴ است.
۱۲ سال بردگی – 12 Years a Slave (2013)
«۱۲ سال بردگی» به کارگردانی استیو مککوئین، یکی از فیلم های تاریخی برنده اسکار است که داستان واقعی سالومون نورثاپ، مرد سیاهپوستی آزاد در قرن نوزدهم را روایت میکند که ربوده شده و به بردگی فروخته میشود. این فیلم با نمایش واقعیتهای تلخ بردهداری در آمریکا، تصویری از رنج و مقاومت انسانی ارائه میدهد. «۱۲ سال بردگی» با بازیهای درخشان و روایت قدرتمند، یکی از فیلم های تاریخی تأثیرگذار دهه اخیر محسوب میشود.
آرگو – Argo (2012)
«آرگو» به کارگردانی بن افلک، یک فیلم تاریخی هیجانانگیز است که داستان واقعی عملیات نجات شش دیپلمات آمریکایی از ایران در سال ۱۹۷۹ را روایت میکند. با استفاده از پوشش ساخت یک فیلم علمیتخیلی، مأموران سیا تلاش میکنند این دیپلماتها را از کشور خارج کنند. «آرگو» با ترکیب تعلیق و طنز، تصویری از دیپلماسی و شجاعت ارائه میدهد.
سقوط – Downfall (2004)
«سقوط»، یک فیلم تاریخی آلمانی است که روزهای پایانی آدولف هیتلر در پناهگاه زیرزمینیاش در برلین را به تصویر میکشد. این فیلم با تمرکز بر شخصیتهای نزدیک به هیتلر و تصمیمات نهایی او، تصویری واقعگرایانه و تکاندهنده از پایان رژیم نازی ارائه میدهد. «سقوط» با بازیهای قوی بازیگرانش، یکی از فیلم های تاریخی برجسته درباره جنگ جهانی دوم است.
در فیلم «دار و دستههای نیویورکی» به کارگردانی مارتین اسکورسیزی، داستان درباره آمستردام والون، جوانی است که بهدنبال انتقام از بیل قصاب، رهبر باندی قدرتمند، است. این فیلم با نمایش درگیریهای قومی و سیاسی در دوران جنگ داخلی آمریکا، تصویری از خشونت و فساد شهری ارائه میدهد. «دار و دستههای نیویورکی» با طراحی صحنههای باشکوه و بازیهای درخشان، یکی از فیلم های تاریخی برجسته سال ۲۰۰۲ است.
پیانیست – The Pianist (2002)
«پیانیست» به کارگردانی رومن پولانسکی نیز یکی از تاثیرگذارترین فیلمهای تاریخی است که داستان واقعی ولادیسلاو اشپیلمان، پیانیست یهودی لهستانی، را در دوران اشغال ورشو توسط نازیها روایت میکند. این فیلم با نمایش تلاشهای اشپیلمان برای بقا در شرایط سخت و خطرناک، تصویری از رنج و امید انسانی ارائه میدهد. «پیانیست» با موسیقی تأثیرگذار و بازیهای قوی، یکی از فیلم های تاریخی برجسته درباره هولوکاست است.
گلادیاتور – Gladiator (2000)
«گلادیاتور» به کارگردانی ریدلی اسکات، یک فیلم تاریخی-حماسی است که داستان ماکسیموس، ژنرال رومی، را روایت میکند که پس از خیانت و قتل خانوادهاش، به گلادیاتوری تبدیل میشود و بهدنبال انتقام از امپراتور جدید، کومودوس، است. این فیلم با صحنههای اکشن و طراحی صحنههای باشکوه، تصویری از شجاعت و افتخار در روم باستان ارائه میدهد.
تایتانیک – Titanic (1997)
«تایتانیک» به کارگردانی جیمز کامرون، یکی از معروفترین فیلمهای تاریخی عاشقانه است که داستان جک و رز، دو مسافر از طبقات اجتماعی مختلف، را در سفر کشتی تایتانیک روایت میکند. این فیلم با نمایش فاجعه غرق شدن کشتی و عشق میان دو شخصیت اصلی، تصویری از عشق و تراژدی ارائه میدهد. «تایتانیک» با جلوههای ویژه و موسیقی ماندگار، یکی از فیلم های تاریخی برجسته و پرفروش تاریخ سینما است.
شجاعدل – Braveheart (1995)
فیلم تاریخی «شجاعدل» به کارگردانی مل گیبسون داستان ویلیام والاس، جنگجوی اسکاتلندی قرن سیزدهم را روایت میکند که رهبری قیام علیه سلطه انگلستان را بر عهده میگیرد. این فیلم با نمایش شجاعت، فداکاری و عشق به وطن، حماسهای دراماتیک و احساسی خلق میکند. «Braveheart» نهتنها یک فیلم جنگی، بلکه روایتی از آرمانگرایی در تاریخ است. با طراحی صحنههای میدان نبرد و موسیقی حماسی، این اثر یکی از ماندگارترین فیلم های سینما است و الهامبخش نسلی از مخاطبان در سراسر جهان بوده است.
فهرست شیندلر – Schindler's List (1993)
فیلم تاریخی «فهرست شیندلر» به کارگردانی استیون اسپیلبرگ، روایتی واقعی و تکاندهنده از اسکار شیندلر، کارخانهدار آلمانیای است که جان بیش از هزار یهودی را در جریان هولوکاست نجات داد. این فیلم با سیاهوسفید بودن، تصویرگری هنرمندانه و بازیهای خیرهکننده، یکی از قدرتمندترین فیلم های تاریخی درباره نسلکشی در قرن بیستم به شمار میرود. «Schindler’s List» نهتنها یک اثر سینمایی، بلکه سندی انسانی بر فاجعهبارترین دوران تاریخ معاصر است؛ فیلمی که هیچکس نباید از دیدنش غافل شود.
لورنس عربستان – Lawrence of Arabia (1962)
فیلم تاریخی «لورنس عربستان» به کارگردانی دیوید لین، داستان واقعی توماس ادوارد لورنس، افسر بریتانیایی را روایت میکند که در دوران جنگ جهانی اول، نقش مهمی در شورش اعراب علیه امپراتوری عثمانی ایفا کرد. این فیلم با فیلمبرداری خیرهکننده در صحرا، موسیقی فراموشنشدنی و شخصیتپردازی عمیق، یکی از شاهکارهای سینمای جهان محسوب میشود. «Lawrence of Arabia» الگویی ماندگار در میان فیلم های تاریخی است که هم از نظر فنی و هم روایتگری، استانداردهای این ژانر را دگرگون کرد.
چرا ژانر تاریخی همیشه طرفدار دارد؟
تماشای یک فیلم تاریخی، فرصتی است برای ورود به عصرهایی که دیگر وجود ندارند اما تاثیرشان هنوز زنده است؛ برای لمس روایتهایی که اغلب از کتابهای درسی حذف میشوند اما روی پرده نقرهای، با تمام قدرت و انسانیت، جان میگیرند. چه در قالب فیلم های تاریخی جدید با تکنولوژی روز و نگاههای معاصر، چه در قالب آثار جاودانه و کلاسیک، این ژانر پلی است میان گذشته و اکنون، و میان واقعیت و روایت. شاید مهمترین دلیل اینکه این ژانر همیشه محبوب است این باشد؛ این آثار نهتنها شما را به گذشته میبرند، بلکه نگاهتان به حال و آینده را نیز تغییر خواهند داد.
