فیلم فروشنده (The Salesman 2016)

از طرف دیگر یکی از دوستان عماد به نام بابک، خانه‌ای را به آنها پیشنهاد می‌کند که با شرایط حال حاضر آنها همخوانی دارد و عماد و رعنا به همان خانه نقل مکان می‌کنند. این زوج هر دو از هنرمندان نمایش تئاتر هستند و در حال حاضر نیز برای اجرای نمایشی از نمایشنامه مرگ فروشنده حاضر شده‌اند. نمایشنامه‌ای که از محبوب‌ترین و آثار شناخته شده محسوب می‌شود و اولین بار توسط آرتور میلر نوشته شده است. اما در ادامه زندگی عماد و رعنا باری دیگر دچار یک بحران عظیم‌تر می‌شود و زمانی که عماد در خانه‌اش حضور ندارد فرد غریبه‌ای وارد خانه او می‌شود.

معرفی فیلم فروشنده

در میان تمام آثار اصغر فرهادی، فروشنده فیلمی است که برخلاف بسیاری از آثار این کارگردان توسط یک تهیه کنندگی خارجی تامین هزینه شده است و الکساندر مال گای همان کسی است که بر روی صندلی تهیه‌کنندگی این اثر (در کنار اصغر فرهادی) قرار دارد. همانگونه که از اصغر فرهادی انتظار می‌رفت، او بهترین بازیگرانش را همچون فیلم‌های قبل و بعد از فروشنده برای این اثر فراخوانده است. شهاب حسینی و ترانه علیدوستی بازیگرانی هستند که در راس فیلم فروشنده قرار می‌گیرند و پیچش‌ها و درام اصلی فیلم حول محور آنها شکل گرفته است.

در کنار این دو بازیگر، مهدی کوشکی، مینا ساداتی، بابک کریمی و فرید سجادی حسینی از جمله‌ هنرپیشه‌های فیلم فروشنده محسوب می‌شوند. جالب است بدانید که فروشنده از لحاظ تعداد شخصیت‌های داستان (به‌جز اشخاص سیاه لشگر) جزو فیلم‌هایی با شخصیت محدود قرار می‌گیرد. همچنین موسیقی فیلم فروشنده اثر یکی از همراهان همیشگی فرهادی، یعنی ستار اورکی انجام شده است و همانطور که می‌دانید، اصغر فرهادی در فروشنده نیز همچون سایر فیلم‌های خودش، وظیفه مهم فیلم‌نامه نویسی را هم به دست گرفته است.

فیلم سینمایی فروشنده در نهایت موفق شد تا در گیشه مبلغی معادل با 16/714 میلیارد تومان را به سازندگانش در سینمای ایران بازگرداند. اما توجه داشته باشید که این مبلغ قابل توجه تنها به سینمای داخلی اختصاص دارد و از آنجایی که فروشنده در سینماهای خارجی نیز اکران شده است، 2/402 میلیون دلار در سینمای آمریکا و 1/841 میلیون دلار در سینمای فرانسه کسب کرد. به‌طوری که فروشنده را می‌توان در کنار جدایی نادر از سیمین، از جمله پول‌سازترین فیلم‌های فرهادی برشمارید.

جالب است بدانید که این فیلم در کشور فرانسه نه با اسم فروشنده (Salesman)، بلکه با نام مشتری (Le Client) عرضه و پخش شد، چرا که در این کشور فیلم دیگری تحت عنوان فروشنده وجود دارد که باعث شد شرکت تامین کننده از قرار دادن این نام بر روی فیلم در کشور فرانسه، خودداری کند. این فیلم هنری به ترتیب در تاریخ 10 شهریور 1395 و 12 آبان سال 1394 در سینماهای ایران و فرانسه به نمایش درآمد.

پیش از این دو اکران، فروشنده در روز 1 خرداد 1395 در جشنواره بسیار مهم کن در معرض دیدگان منتقدین قرار گرفت و به عنوان فیلمی تحسین برانگیز از ناحیه منتقدان شناخته شد. از دیگر جشنواره‌های فیلم فروشنده که در آنها این اثر توانست افتخاراتی را کسب کند، جشنواره‌های مونیخ، لندن و تورنتو بود. فروشنده همچنین به عنوان بهترین فیلم خارجی زبان در اسکار انتخاب شد. تعداد جوایز فیلم فروشنده به این تعداد محدود نمی‌شود، این فیلم در جشنواره‌های داخلی از جمله نوزدهمین دوره خانه سینما، افتخاراتی از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه را نصیب خود کرد.

نقد فیلم فروشنده

در وصف و نقد و بررسی فیلم فروشنده می‌توان گفت که در هنگام مواجهه با این فیلم، بدون شک اثری را به چشم خواهیم دید که پختگی آثار فرهادی را به‌طور کامل در بطن خود دارد؛ با این حال اگر فیلم فروشنده پیش از آثاری مثل درباره الی و جدایی نادر از سیمین ساخته می‌شد، خرده‌ای بر این فیلم وجود نداشت، اما فروشنده را نمی‌توان بهترین اثر فرهادی دانست، چرا که آثار قدرتمند‌تری پیش از این به دست این کارگردان ساخته شده‌اند که فروشنده چند پله از آنها عقب‌تر قرار دارد. فروشنده اثر زیبایی است و چهره نامطمئن و دردناک جامعه را هم به طرز ترسناکی به تصویر می‌کشد، اما به نظر آن چاشنی که از فرهادی انتظار می‌رفت را در خود ندارد.

جو مورگنسترن از جمله منتقدان صاحب‌نظر در وال استریت ژورنال نمره 100 را برای این فیلم فرهادی لحاظ کرده و این گونه آن را توصیف می‌کند:" فیلم جدید او (فرهادی) به زبان فارسی و همراه با زیرنویس انگلیسی، قطعه‌ای از بهترین اثر اوست. این فیلم بسیار متمرکز، درخشان و نمونه‌ای دیگر از این فیلمساز فوق‌العاده است که انگیزه‌های دست نیافتنی و رازهای شخصیت را به درام جذاب تبدیل می‌کند."

همچنین آلن هانتر از وبسایت دیلی اسکرین با دادن نمره 80 به این فیلم، فرهادی را این‌طور مورد تقدیر قرار می‌دهد:" فرهادی استاد سرعت و تنش باقی می‌ماند و به آرامی در روایتی ناراحت‌کننده که ناشی از حس طولانی ناتوانی، پارانویا و این احتمال است که هرگز فردی را که دوستش دارید کاملاً نشناسید، اوج می‌گیرد."

اما بیلج ابیری، یکی از منتقدان مطرح مجله ویلیج ویس نمره 60 را برای این اثر در نظر گرفته است و درباره فیلم فروشنده چنین می‌گوید:"با تماشای «فروشنده»، نمی‌توانم احساس کنم که این اولین باری است که تسلط فرهادی بر امر خاص، به‌واسطه تصنعی که او با کلیات رفتار می‌کند، تضعیف می‌شود. او یکی از برجسته ترین فیلمسازان جهان است، اما این بار، تخصص و هنر او به دلیل اثر جعلی از بین رفته است."