فیلم سولاریس (Solaris 1972)

ایستگاه فضایی که زمانی پر از دانشمندان مشتاق بوده، حالا فضایی سرد و بی‌جان به خود گرفته است. تنها تعداد معدودی از خدمه باقی مانده‌اند، که آن‌ها نیز به شدت تحت تاثیر پدیده‌های عجیب سولاریس قرار گرفته‌اند. با ورود کلوین به ایستگاه، او نیز با تجسم‌هایی مواجه می‌شود که از گذشته‌ی او سرچشمه می‌گیرند، از جمله حضور دوباره‌ی همسرش هری. این مواجهه، او را درگیر سفری درونی می‌کند که نه تنها پرسش‌هایی درباره‌ی ماهیت این پدیده‌ها، بلکه درباره‌ی انسانیت، خاطرات و معنای عشق و گناه مطرح می‌کند.

درباره فیلم سولاریس

آندری تارکوفسکی، کارگردان روسی، با فیلم Solaris تلاش کرد تا مفاهیم علمی-تخیلی را با فلسفه، احساسات انسانی و هنر بصری ترکیب کند. فیلم بر اساس رمانی به همین نام از استانیسلاو لم، نویسنده‌ی لهستانی ساخته شد. با این حال، تارکوفسکی تغییرات قابل‌توجهی در روایت ایجاد کرد. لم از این تغییرات راضی نبود و اظهار داشت که تارکوفسکی بیش از حد روی مشکلات احساسی شخصیت‌ها تمرکز کرده است. در مقابل، تارکوفسکی اعتقاد داشت که سینما باید بیش از یک بازتاب ساده از متن باشد و به جای آن اثری جدید و مستقل خلق کند.

فیلم سینمایی سولاریس ۱۹۷۲ در استودیو موس‌فیلم، یکی از بزرگ‌ترین استودیوهای فیلم‌سازی اتحاد جماهیر شوروی، ساخته شد. برخی از صحنه‌های زمین نیز در توکیو فیلم‌برداری شده‌اند، که به فیلم حال‌وهوایی بین‌المللی و آینده‌نگرانه داده است. طراحی داخلی ایستگاه فضایی و جلوه‌های ویژه نیز در زمان خود پیشرفته و خلاقانه بودند و به تصویرسازی از آینده‌ای واقع‌گرایانه کمک کردند.

دوناتاس بانیونیس، در نقش دکتر کریس کلوین، با اجرای دقیق و احساسی خود توانست روحیه‌ی پیچیده‌ی این شخصیت را به تصویر بکشد. ناتالیا بوندارچوک نیز از بازیگران فیلم سولاریس در نقش هری، تجسمی از عشق و گناه، حضوری به‌یادماندنی در فیلم داشت. گفته می‌شود که تارکوفسکی انتخاب بوندارچوک را یکی از بهترین تصمیمات هنری‌اش می‌دانست.

موسیقی فیلم سولاریس اثر آهنگساز مشهور شوروی، ادوارد آرتمیف، ترکیبی نوآورانه از موسیقی الکترونیک و عناصر کلاسیک است. فیلم علمی تخیلی سولاریس در جشنواره فیلم کن 1972 حضور یافت و جایزه‌ی فیپرشی و جایزه‌ی بزرگ هیئت داوران را از آن خود کرد. فیلم علمی تخیلی سولاریس یکی از پرمخاطب‌ترین آثار تارکوفسکی است و همچنان به عنوان یکی از شاهکارهای سینمای جهان شناخته می‌شود.

یکی از نکات جالب درباره فیلم Solaris تارکوفسکی بعدها اذعان کرد که فیلم سولاریس را کم‌تر از سایر آثارش دوست دارد و استاکر را تلاش موفق‌تری برای بیان مفاهیم فلسفی می‌دانست.

فیلم سولاریس نه فقط داستانی علمی-تخیلی، بلکه سفری احساسی و فلسفی به قلب انسان است. این فیلم به جای پاسخ دادن، سوالاتی مطرح می‌کند که مخاطب را وادار به فکر کند. همان‌طور که اقیانوس زنده‌ی سولاریس خاطرات را زنده می‌کند، فیلم سینمایی سولاریس ۱۹۷۲ نیز بیننده را به کاوش در خاطرات، احساسات و ماهیت وجودی خود دعوت می‌کند. سولاریس اثری است که با هر بار تماشا، چیزی جدید برای ارائه دارد.