بهترین فیلم های ژاپنی؛ پرده نقره ای در سرزمین آفتاب

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا برخی از بهترین فیلم های ژاپنی قادرند تا مخاطبان سراسر جهان را مسحور کنند و تاثیری عمیق بر آنها بگذارند؟ چه چیزی در داستان‌ها و شخصیت‌های این فیلم‌ها وجود دارد که آنها را از دیگر آثار سینمایی متمایز می‌کند؟

ژاپن با تاریخچه‌ای غنی و فرهنگی پویا، توانسته است فیلم‌هایی خلق کند که نه تنها سرگرم‌کننده‌اند، بلکه بینشی عمیق به زندگی و جامعه ارائه می‌دهند. از شاهکارهای کارگردانان بزرگ مانند آکیرا کوروساوا و یاسوجیرو اوزو گرفته تا آثار معاصر و تحسین‌شده‌ای چون گودزیلا منهای یک، سینمای ژاپن همیشه توانسته است ترکیبی از زیبایی بصری، داستان‌پردازی ماهرانه و احساسات انسانی را به نمایش بگذارد.

لیست بهترین فیلم های ژاپنی

در این مقاله، به بررسی برخی از بهترین فیلم‌های ژاپنی می‌پردازیم که هر علاقه مند به سینما باید آنها را ببیند. آماده شوید تا با ما در این سفر سینمایی به دنیای هنر و فرهنگ ژاپن همراه شوید و گنجینه‌های پنهان این سینما را کشف کنید. فیلم های معرفی شده در این لیست تا حد امکان بدون اسپویل و به همراه تصاویر جذاب، پادکستی تکمیل کننده و تیزر‌های تخصصی برای شما در نظر گرفته شده‌است.

وقتی حرف از سینمای ژاپن می‌زنیم باید توجه داشته باشیم در این کشور سینما با فضا‌های هنری دیگر ارتباط مستقیم دارد و دوتا از این فضا‌ها مانگا و انیمه هستند. جایی که می‌توانید در آن بسیاری از بهترین فیلم های ژاپنی سامورایی را پیدا کنید.

شمشیرزن دوره گرد: آغاز ماجرای کنشین هیمورا، سامورایی افسانه‌ای است که پس از جنگ‌های بی‌شمار و کشتار، تصمیم می‌گیرد زندگی آرامی را به عنوان یک رونین (سامورایی بی‌سرور) آغاز کند. او شمشیر معروف خود، ساکاباتو (شمشیر با لبه‌ی معکوس) را به دست گرفته و سوگند می‌خورد که هرگز دوباره کسی را نکشد. اما سرنوشت با ظهور دشمنانی قدیمی و جدید، او را به میدان نبرد می‌کشاند. داستان با ترکیب عشق، انتقام و تلاش برای رستگاری، مخاطبان را به دنیایی پر از هیجان و احساسی بی‌نظیر می‌برد.

شخصیت گین، دستیار ماسک‌دار کانریو، گرچه بر اساس شخصیت مشابهی از مانگا ساخته شده، اما شباهت‌های زیادی با هان‌نیا دارد. گین در فیلم زخمی‌های عمیق دارد و به عنوان پیام‌رسان کانریو کار می‌کند، مشابه هان‌نیا. همچنین لباس، شخصیت و تکنیک‌های استفاده از سیم‌های او بیشتر به گین از مانگا شبیه است.

این فیلم توانست بیش از 36 میلیون دلار در ژاپن و 60 میلیون دلار در سراسر جهان درآمد کسب کند. موفقیت چشمگیر این فیلم نه تنها از استقبال گسترده مخاطبان بلکه از توزیع گسترده آن در بیش از 60 کشور نیز نشان می‌دهد.

بسیاری از فیلم‌های سینمایی ژاپنی برجسته‌ای که به تازگی منتشر شده‌اند سعی می‌کنند از آن فضای فرهنگی خاص و دوره‌های ساموریایی خارج شوند و در باره اتفاقاتی قابل لمس‌تر حرف بزنند. هرچند شاید این فیلم‌ها به عناوینی که کارگردانان مطرح مثل کروساوا ساخته‌اند نرسند اما در جایگاه خودشان نمونه‌های ارزشمند از آثار مدرن ژاپن هستند.

این فیلم بر اساس داستان کوتاهی از هاروکی موراکامی ساخته شده و همچنین از دو داستان دیگر این مجموعه، شهرزاد و کینو، الهام گرفته است.

داستان فیلم درباره یوکوسه کافوکو، بازیگر و کارگردان تئاتری است که پس از مرگ ناگهانی همسرش، دچار بحرانی عاطفی می‌شود. او برای کارگردانی یک نمایش در هیروشیما به این شهر سفر می‌کند و در این سفر با راننده جوانی به نام میساکی واتاری آشنا می‌شود. رابطه‌ای که میان این دو شکل می‌گیرد، به تدریج پرده از رازها و احساسات نهفته هر یک برمی‌دارد.

فیلم ابتدا قرار بود در کره جنوبی ساخته شود اما به علت شیوع کوید 19 به هیروشیما منتقل شد. ماشین مرا بران در جشنواره فیلم کن جایزه بهترین فیلمنامه را برای هاماگوچی و تاکاماسا اوه به ارمغان آورد و همچنین به عنوان یکی از نامزدهای بهترین فیلم خارجی در اسکار مطرح شد.

جدیدترین فیلم‌ های ساخت کشور ژاپن به تاریخ نگاه می‌کنند، به افسانه‌ها و به فرهنگ. شاید جالب باشد بدانید فرهنگ ژاپن فقط شامل سامورایی‌ها و فضای بودایی نیست، این کشور به یک موجود افسانه‌ای بزرگ نیز معروف است.

این فیلم داستان کویچی شیکی شیما، خلبان کامیکازه جنگ جهانی دوم را روایت می‌کند که پس از فرار از ماموریت خود، به جزیره‌ای دورافتاده پناه می‌برد. اما خیلی زود، گودزیلا از دریا بیرون می‌آید و وحشت و نابودی را به دنبال خود می‌آورد.

در گودزیلا منهای یک، گودزیلا به شکلی ترسناک و مخرب به تصویر کشیده شده است. این فیلم با استفاده از جلوه‌های ویژه فوق‌العاده و طراحی بصری بی‌نظیر، تماشاگران را به دنیایی پر از هیجان و ترس می‌برد. جالب اینجاست که صدای اصلی غرش گودزیلا به جای خلق صدای جدید، بازپخش شده تا حس نوستالژیک فیلم را تقویت کند.

گاردین در مقاله‌ای با اشاره به این فیلم می‌نویسد:

تعداد بی‌شماری فیلم‌های گودزیلا وجود دارد، هم از ژاپن و هم از آمریکا، و این آخرین اضافه به این مجموعه یکی از بهترین‌ها است. این فیلم در کنار فیلم اصلی ۱۹۵۴، نسخه بازسازی هوشمندانه چند سال پیش یعنی شین گودزیلا و فیلم مورد علاقه شخصی من، گودزیلا در برابر هیولای آلودگی، معروف به گودزیلا در برابر هدورا (۱۹۷۲) قرار می‌گیرد. این فیلم خاص بسیار جذاب است زیرا در آن بازیگرانی با بوت‌های سفید گوگو، سکانس‌های خیالی و در نسخه دوبله انگلیسی، آهنگ پرطرفداری به نام نجات زمین وجود دارد.

فیلم های برتر ژاپنی نه تنها روایتی جذاب و تصاویری خیره‌کننده ارائه می‌دهند، گاهی به همراه رسالتی بزرگ هستن، رسالت آموزش فرهنگی مناسب به نسل جوان!

فیلم هیولا با محوریت داستان مادری به نام سائوری که پس از مشاهده تغییرات نگران‌کننده در رفتار پسرش می‌ناتو، به دنبال کشف حقیقت می‌پردازد. او متوجه می‌شود که معلم پسرش، هوری، نقش مهمی در این تغییرات دارد و تصمیم می‌گیرد با مراجعه به مدرسه و معلم، از حقیقت پرده بردارد. اما با پیشرفت داستان، فیلم از دیدگاه‌های مختلفی روایت می‌شود که هر کدام بخش‌هایی از حقیقت را آشکار می‌کنند.

به گفته خود کورئیدا هر یک از کاراکترها به نوعی در دیوارهای نامرئی زندانی شده‌اند؛ مادر توسط هنجارهای اجتماعی، معلم توسط نقش مردانه و سیستم مدرسه، و کودکان توسط جهانی که بزرگسالان برای آنها ساخته‌اند. اما کودکان قادر به فرار از این محدودیت‌ها و رسیدن به خودشناسی مثبت هستند. این فیلم در جشنواره فیلم کن 2023 به نمایش درآمد و جایزه بهترین فیلمنامه را نیز کسب کرد.

هیروکازو کورئیدا در این فیلم از تکنیکی استفاده کرده که معمولاً در آثارش کمتر دیده می‌شود. او در مصاحبه‌ای توضیح داد که برخلاف فیلم‌های قبلی‌اش، این بار از بازیگران کودک خواسته شد که نقش‌هایی کاملاً متفاوت از شخصیت‌های واقعی خود را ایفا کنند. این تصمیم به دلیل موضوع حساس فیلم گرفته شد تا کودکان بتوانند بهتر با نقش‌های خود ارتباط برقرار کنند.

شاید برخی از بهترین فیلم های ژاپنی سرو و کارشان با کلیشه‌ها باشد اما آن‌ها توانسته‌اند با استفاده از همین کلیشه‌ها آثاری چشم‌نواز خلق کنند.

مثل پدر، مثل فرزند داستان ریوتا نونومیا، یک مرد موفق و سخت‌کوش است که همراه با همسرش میدوری و پسر شش ساله‌شان، کیتا، زندگی می‌کند. زندگی آرام آن‌ها با یک تماس تلفنی از بیمارستانی که کیتا در آنجا به دنیا آمده بود، دگرگون می‌شود. در این تماس به آن‌ها اطلاع داده می‌شود که کیتا در هنگام تولد با یک نوزاد دیگر جابجا شده است. این خبر شوک‌آور، ریوتا و میدوری را مجبور می‌کند تا با خانواده دیگر، یوکاری و یودای، که پسر واقعی‌شان را بزرگ کرده‌اند، آشنا شوند. این مواجهه، هر دو خانواده را به چالش می‌کشد و آن‌ها را وادار به بازنگری در تعاریف خود از والدین بودن می‌کند.

سایت خبری فیلم و سریال، ورایتی درباره این فیلم چنین می‌نویسد:

بازآفرینی داستان کلاسیک تعویض نوزادان در بدو تولد به یک کاوش معنادار در مورد مفهوم والدین بودن، فیلم مثل پدر، مثل پسر ساخته هیروکازو کورئیدا، کارگردان ژاپنی، با رویکردی آرام ولی پرقدرت به پیوندهای خانوادگی، انتظارات و مسئولیت‌ها پرداخته است که تاثیری دلخراش دارد. بحث قدیمی طبیعت در مقابل تربیت به‌طور طبیعی از مقایسه بین دو خانواده بسیار متفاوت بیرون می‌آید، اما تمرکز اصلی داستان بر مشکلات صمیمیت یک پدر و تحول نجات‌بخش اوست که این فیلم را به شکلی زیبا و احساسی تبدیل کرده است.

فیلم های برتر ژاپنی گاهی تنها داستانی شاعرانه و آرام درباره زیبایی‌های ساده زندگی روزمره را به تصویر می‌کشد. و شما را با کاراکتر‌های ساده و جذاب همراه می‌کنند.

هیرااما، مردی میان‌سال و آرام، با برنامه‌ای منظم و ساده زندگی می‌کند. او هر روز با دقت و علاقه به کار خود می‌پردازد و از لحظات کوچک زندگی‌اش لذت می‌برد. فیلم، با نمایش این لحظات ساده و بی‌پیرایه، به زیبایی‌های پنهان در زندگی روزمره می‌پردازد و ما را دعوت می‌کند تا درک جدیدی از شادی و رضایت در امور ساده بیابیم.

فیلم روزهای عالی با نمایش توالت‌های عمومی هنری ساخته شده برای المپیک 2020 در توکیو، نه تنها به یک مستند بلکه به یک فیلم بلند تبدیل شد. این فیلم در جشنواره فیلم کن 2023 جایزه بهترین بازیگر مرد را برای کوجی یاکوشو به ارمغان آورد و تحسین منتقدان بسیاری را به خود جلب کرد. فیلمبرداری روزهای عالی تنها در 17 روز در توکیو انجام شد و سبک آن از آثار یاسوجیرو اوزو، کارگردان مشهور ژاپنی، الهام گرفته شده است. نام شخصیت اصلی فیلم نیز از شخصیت‌های رایج در فیلم‌های اوزو گرفته شده است.

روزنامه نیویورک تایمز درباره این فیلم گفته: درام ژاپنی ذن ویم وندرس بهترین فیلم بلند او در سال‌های اخیر است. اگر به دنبال فیلم‌های مشابه هستید، سریال زندگی‌های قبل (Past Lives) نیز می‌تواند با رویکردی مشابه، شما را مجذوب کند.

فیلم های خوب ژاپنی تاریخ انقضا ندارند، شاید به آثار و عناوینی نگاه کنید که بسیار قدیمی هستند اما هنوز هم در میان فیلم های برتر می‌درخشند.

این فیلم داستان شکارچی و تومی، یک زوج مسن را روایت می‌کند که از روستای کوچک خود به توکیو سفر می‌کنند تا فرزندان بزرگسالشان را ملاقات کنند. با این حال، در طول اقامتشان، متوجه می‌شوند که فرزندانشان به دلیل مشغله‌های زندگی شهری وقت کمی برای آن‌ها دارند.

الهام‌بخش فیلم داستان توکیو فیلم آمریکایی راهی برای فردا باز کن (Make Way for Tomorrow) بود که اگرچه اوزو هرگز آن را ندید، اما نویسنده همکارش کوگو نودا آن را تماشا کرده بود و ایده اصلی را از آن گرفت.

یه نقل از سایت نقد راجر برت:

داستان توکیو اثر یاسوجیرو اوزو داستانی به سادگی و جهانی به اندازه خود زندگی است. این فیلم درباره چند روز عادی در زندگی چند نفر عادی است و سپس درباره مرگ غیرمنتظره یکی از آنها. آنچه که در مورد طبیعت زندگی یا مرگ به ما می‌گوید جدید یا اصلی نیست چه می‌تواند باشد؟ اما حقیقت دارد.

این فیلم از نظر آماری توانسته 100 درصد منتقدان و 93 درصد مخاطبان روتن تومتو را مجذوب خود کند.

بسیاری از فیلم های ژاپنی قدیمی به عنوان آثار برتر این کشور در سینما شناخته شده‌اند، در واقع ژاپن کارگردانان برتری دارد که در طول تاریخ سینما توانسته‌اند جایگاه ویژه میان کارگردانان مولف داشته باشند.

داستان راشومون در ژاپن قرون وسطایی می‌گذرد و به ماجرای قتل یک سامورایی از دیدگاه‌های مختلف می‌پردازد. چهار شخصیت مختلف، یعنی یک راهزن، همسر سامورایی، روح سامورایی (از طریق یک واسطه) و یک هیزم‌شکن، هر کدام روایت خود را از این واقعه بیان می‌کنند که هر یک با دیگری تفاوت دارد. مجله گاردین فیلم را به عنوان  مطالعه آکیرا کوروساوا درباره عدالت، یک درام منحصر به فرد و نگران‌کننده است، معرفی می‌کند.

یکی از نکات برجسته‌ی راشومون، استفاده از فلاش‌بک‌های متعدد است که ساختار زمانی غیرخطی فیلم را تشکیل می‌دهند و به عمق داستان می‌افزایند.

استفاده از اثر راشومون به عنوان تکنیک روایتی در این فیلم به شهرت جهانی رسید. این تکنیک به ارائه دیدگاه‌های متفاوت از یک حادثه اشاره دارد و به بررسی نسبیت حقیقت می‌پردازد. برای ایجاد نور طبیعی در جنگل‌های تاریک، کوروساوا و فیلمبردار کازوئو میاگاوا از آینه‌ای بلند برای انعکاس نور خورشید استفاده کردند که یکی از موفق‌ترین تکنیک‌های نورپردازی در تاریخ سینما شناخته می‌شود.

در جریان فیلمبرداری، بازیگران به سراغ کوروساوا رفتند و از او پرسیدند که معنای فیلم چیست. کوروساوا در پاسخ گفت که راشومون بازتابی از زندگی است و زندگی همیشه معنای واضحی ندارد.

مشخصا وقتی حرف از بهترین فیلم ژاپنی در میان باشد یک اسم بار‌ها و بارها در سکوی بهترین‌ها تکرار می‌شود استاد بزرگ سینمای ژاپن آکیرا کوروساوا!

این فیلم که اقتباسی از نمایشنامه شاه لیر اثر ویلیام شکسپیر است، به بررسی عمیق موضوعاتی مانند خیانت، جنگ و سقوط انسانی می‌پردازد.

داستان فیلم در قرن شانزدهم میلادی در ژاپن فئودال رخ می‌دهد و درباره هیدتورا ایچیمونجی، یک فرمانده جنگی مسن است که تصمیم می‌گیرد قلمرو خود را بین سه پسرش تقسیم کند: تارو، جیرو و سابورو. اما این تصمیم به جای آوردن صلح، منجر به جنگ و خونریزی بین برادران می‌شود. سابورو، کوچک‌ترین پسر که به صراحت از پدر انتقاد می‌کند، تبعید می‌شود و در نهایت هیدتورا در میانه‌ی این جنگ‌ها به جنون می‌رسد.

کوروساوا در ابتدا قصد نداشت فیلم را بر اساس شاه لیر بسازد، اما در طی نوشتن فیلم‌نامه به این نتیجه رسید که داستان به طرز چشمگیری به این نمایشنامه شباهت دارد. آشوب در جشنواره فیلم کن 1985 به نمایش درآمد و با استقبال بی‌نظیری روبرو شد. این فیلم نامزد چهار جایزه اسکار شد. آشوب به عنوان یکی از بزرگترین آثار سینمایی قرن بیستم شناخته شده و تاثیر عمیقی بر سینمای جهان گذاشته است.

اینکه یک مفهوم در فیلمی سینمایی به کار برده شود و آن فیلم به آن مفهوم شناخته شود چیزی طبیعی است، اما گاهی در میان بهترین فیلم های سینمایی ژاپنی به آثاری بر می‌خوریم که روایتی را آنقدر خوب بیان کرده‌اند، اگر اسم آن مفهوم بی‌آید اولین چیزی که به ذهن می‌رسد نام فیلم است!

داستان فیلم در قرن شانزدهم در دوران سنگوکو ژاپن رخ می‌دهد و به ماجرای روستای کوچکی می‌پردازد که توسط باندی از راهزنان تهدید می‌شود. روستاییان برای دفاع از خود تصمیم می‌گیرند هفت سامورایی بی‌سرور (رونین) را استخدام کنند. این سامورایی‌ها با فداکاری و شجاعت فراوان، روستاییان را آموزش می‌دهند و با راهزنان مبارزه می‌کنند. این داستان از تلاش‌های گروهی برای مقابله با ظلم و بی‌عدالتی و ارزش‌های اتحاد و فداکاری سخن می‌گوید.

کوروساوا برای اولین بار در این فیلم از تکنیک چند دوربینه استفاده کرد تا بتواند صحنه‌ها را بدون وقفه فیلمبرداری کند و در مرحله پس‌تولید، آزادانه‌تر به ویرایش بپردازد. این روش به او امکان داد تا صحنه‌های نبرد را با جزئیات بیشتر و تاثیرگذاری بیشتری به تصویر بکشد.

راجر ایبرت درباره این فیلم می‌گوید:

فیلم هفت سامورایی ساخته آکیرا کوروساوا نه تنها به عنوان یک فیلم بزرگ در تاریخ سینما شناخته می‌شود، بلکه منبعی برای یک ژانر است که در طول قرن ادامه پیدا کرده است. منتقد مایکل جک می‌گوید که این اولین فیلمی بود که در آن یک تیم برای انجام یک ماموریت تشکیل می‌شود - ایده‌ای که به طور مستقیم به بازسازی هالیوودی آن، هفت دلاور، و همچنین به فیلم‌هایی مانند توپ‌های ناوارون، دوازده مرد خبیث و بی‌شمار فیلم‌های جنگی، سرقت و ماجراجویی بعدی منجر شد.

سخن پایانی

سینمای ژاپن با داستان‌های عمیق، شخصیت‌های پیچیده و جلوه‌های بصری خیره‌کننده، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در دل مخاطبان جهانی پیدا کند. فیلم‌هایی که در این مقاله معرفی شدند، نه تنها به عنوان آثار هنری برجسته شناخته می‌شوند، بلکه به عنوان پنجره‌هایی به فرهنگ و تاریخ غنی ژاپن نیز عمل می‌کنند. امیدواریم که این سفر سینمایی شما را ترغیب کند تا به کاوش بیشتر در دنیای شگفت‌انگیز بهترین فیلم های ژاپنی بپردازید و از تماشای این آثار ارزشمند لذت ببرید. نظرات خود درباره این فیلمها را برای ما کامنت کنید و اگر فیلم دیگری می‌شناسید حتما با ما به اشتراک بگذارید. پاراجی باشید و خداحافظ.