خسرو شکیبایی

خسرو شکیبایی بازیگر ایرانی بود که در 7 فروردین 1323 در خیابان مولوی تهران به دنیا آمد. نام شناسنامه ای او خسرو بود اما خانواده و نزدیکان او را محمود صدا می کردند. پدرش به نام احمد شکیبایی، سرگرد ارتش بود که در چهارده سالگی پدرش را از دست داد و مادرش فریده خاتمی نام داشت. او قبل از اینکه فعالیت خود در عرصه تئاتر را آغاز کند، در حرفه هایی مانند خیاطی، کانال سازی و آسانسورسازی کار کرد.

در ۱۹ سالگی برای اولین بار روی صحنه تئاتر به ایفای نقش پرداخت و بعد از معرفی به عباس جوانمرد (بازیگر و کارگردان تئاتر)، به صورت حرفه‌ای بازیگر تئاتر شد. او فارغ‌التحصیل بازیگری دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و از سال ۱۳۴۲ فعالیت‌ هنری خود را با اجرای تئاتر آغاز نمود، سپس در سال ۱۳۴۷ وارد حرفه دوبله شد.

تئاترهای خسرو شکیبایی

از جمله نمایش‌هایی که شکیبایی در آن‌ها نقش آفرینی کرده ‌است، می‌توان به سنگ و سرنا، همه پسران من، شب بیست و یکم و بیا تا گل برافشانیم اشاره کرد. او در نمایش تلویزیونی مانند فیزیکدان‌ها و هنگامه شیرین وصال نیز به ایفای نقش پرداخت.

فیلم های خسرو شکیبایی

خسرو شکیبایی اولین بار در سال ۱۳۵۳ در فیلم کوتاه «کتیبه» به کارگردانی فریبرز صالح ظاهر شد. او در سال 1354 به دعوت محمدرضا اصلانی در سریال سمک عیار نقش آفرینی کرد و پس از آن در مجموعه هایی مانند لحظه، کوچک جنگلی، مدرس، روزی روزگاری، خانه سبز، کاکتوس، آواز مه، تفنگ سر پر و در کنار هم ظاهر شد. وی در سال 1361 با خط قرمز به کارگردانی مسعود کیمیایی بازیگری را بطور حرفه ای آغاز کرد.

او تا سال 1368 در هفت فیلم بلند سینمایی حضور داشت که داریوش مهرجویی کارگردان به او پیشنهاد بازی در نقش هامون را داد. بازی در نقش حمید هامون در فیلم هامون (1368) ساخته داریوش مهرجویی نقطه عطفی در کارنامه او بود. هامون یکی از ماندگارترین نقش هایی است که شکیبایی ایفا کرده است.

جوایز و افتخارات خسرو شکیبایی

او برای بازی در فیلم هامون از هشتمین جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین دریافت کرد و مورد تحسین منتقدان و مردم قرار گرفت و به شهرت رسید. همچنین برای بازی در فیلم کیمیا به کارگردانی احمد رضا درویش در سال 1373 بار دیگر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول در سیزدهمین جشنواره فیلم فجر شد. او سومین سیمرغ خود را برای بازی در نقش عادل مشرقی در فیلم سالاد فصل به کارگردانی فریدون جیرانی دریافت کرد.

شکیبایی برای نقش آفرینی در فیلم اتوبوس شب ساخته کیومرث پوراحمد دیپلم افتخار گرفت. او آخرین جایزه خود از ششمین جشن ماهنامه «دنیای تصویر» را برای بازی در فیلم کاغذ بی خط دریافت کرد. پس از حدود ۲۲ سال از اولین حضورش در فیلم کیمیایی، در فیلم حکم (۱۳۸۳)، بار دیگر در کنار عزت‌الله انتظامی ایفای نقش کرد.

شکیبایی در ۹ تیرماه ۱۳۸۷ جایزه یکی از برترین بازیگران سی سال سینمای پس از انقلاب را در دومین جشن سینمایی، به خود اختصاص داد. او همچنین در بیست و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر، بازیگری و گویندگی تیزر جشنواره را بر عهده داشت.

خسرو شکیبایی نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد از اولین جشن سینمای ایران برای بازی در فیلم «ابلیس»، برنده آهوی بلورین مردم برای بهترین بازیگر نقش اول مرد از سومین جشن سینمای ایران برای نقش آفرینی در فیلم «یک بار برای همیشه» و همچنین نامزد دریافت آهوی بلورین مردم برای بهترین بازیگر نقش دوم مرد از سومین جشن سینمای ایران برای ایفای نقش در فیلم «سارا» بود. 

دیگر فعالیت های خسرو شکیبایی

شکیبایی همچنین طرفداران قابل توجهی برای صدای خود پیدا کرد که از طریق انتشار قطعات ضبط شده دکلمه اشعار شاعران شعر نو فارسی مانند فروغ فرخزاد و سهراب سپهری ایجاد شد. شکیبایی به دلیل کمک به ارتقای جایگاه هنرهای نمایشی در ایران، زمانی که مقامات مسئول تمایل به غفلت از این حوزه از فعالیت های فرهنگی داشتند، در نظر گرفته می شود.

خسرو شکیبایی ساعت 5 صبح 28 تیرماه 1387 در سن 64 سالگی بر اثر ایست قلبی در بیمارستان پارسیان تهران درگذشت. پیش از این گزارش شده بود که او به سرطان کبد و دیابت نیز مبتلا بوده است. روز یکشنبه 29 تیرماه 1387 پیکر خسرو شکیبایی در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران تشییع و به خاک سپرده شد.