مسعود کیمیایی(Masoud Kimiai)

مسعود کیمیایی فیلمساز و نویسنده ایرانی است که در ۷ مرداد ۱۳۲۰ در خیابان چراغ‌ برق یا چراغ‌ گاز در کوچه سراج ‌الملک زاده تهران به دنیا آمد. مسعود کیمیایی در دوران دبیرستان به همراه چند نفر از دوستان خود انتشارات طرفه را تاسیس کرد و از همان دوره به موسیقی هم علاقه‌ مند شد و سازهایی مانند پیانو و گیتار را در حد غیر حرفه‌ای می ‌نوازد. مسعود کیمیایی تحصیلات کارگردانی ندارد و تمام آموخته‌های تکنیکی او در زمینه سینما به حضور در گروه دستیاران فیلم قهرمانان و دستیاری ساموئل خاچیکیان مربوط می‌شود.

فیلم های مسعود کیمیایی قبل از انقلاب

او اولین فعالیت سینمایی خود را با دستیاری ساموئل خاچیکیان در سال 1345 شروع کرد و تجربه های زیادی به دست ‌آورد. مسعود کیمیایی اولین فیلم خود را در سال 1347 کارگردانی کرد.

فیلم های مسعود کیمیایی بعد از انقلاب

او بعد از مدتها دوری در سال 1360 با کارگردانی فیلم خط قرمز دوباره پا به عرصه سینما گذاشت. مسعود کیمیایی فیلم دندان مار را در سال 1368 ساخت که نامزد دریافت جایزه خرس طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین شد و جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم برلین را از آن خود کرد. فیلم دندان مار را می توان یکی از بهترین و تاثیرگذارترین فیلم های کیمیایی برشمرد که تهران را در دهه شصت و دوران جنگ به تصویر می کشد.

مسعود کیمیایی در سال 1382 برای اولین بار در فیلم مستند هشتصد قدم در لاله ‌زار به کارگردانی امید شریف موسوی، مقابل دوربین حضور یافت و راوی اصلی این فیلم درباره خیابان مشهور تهران قدیم یعنی لاله زار شد.

از فیلم های سینمایی که مسعود کیمیایی کارگردانی آنها را بر عهده داشت می توان به: خائن کشی به نویسندگی مسعود کیمیایی و تهیه‌کنندگی علی اوجی اشاره کرد که در جشنواره فجر 1400 به نمایش گذاشته شد. "جرم" فیلمی سینمایی محصول سال 1389 به کارگردانی مسعود کیمیایی است که روایتگر سال‌های 55 تا 57 در تهران است و برنده 5 سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر (از جمله سیمرغ بلورین بهترین فیلم) شد. از دیگر آثار کارگردانی مسعود کیمیایی می توان خون شد (1398)، قاتل اهلی (1395)، متروپل (1392)، آلمان (1389)، محاکمه در خیابان (1387)، رئیس (1385)، حکم (1384)، سربازهای جمعه (1382)، اعتراض ( 1378)، فریاد (1377)، مرسدس (1376)، سلطان (1375)، ضیافت (1374)، تجارت (1373)، ردپای گرگ (1370)، گروهبان (1369)، سرب (1367)، تیغ و ابریشم (1364) و خط قرمز (1360) را نام برد که نویسندگی بسیاری از این آثار را نیز بر عهده داشت.

کتاب های مسعود کیمیایی

کیمیایی به جز کارگردانی، فیلمنامه تمامی آثارش را خودش نوشته و علاوه بر فعالیت‌های سینمایی، رمان نوشتن و شعر را نیز تجربه کرده ‌است. او در سال 1380 اولین کتاب خود به نام جسدهای شیشه ای را به چاپ رساند و سال 1394 چهارمین کتاب خود رمانی به نام "سرودهای مخالف ارکسترهای بزرگ ندارد" را منتشر کرد.

جوایز و افتخارات مسعود کیمیایی

مسعود کیمیایی در سال ۱۳۸۹ برای فیلم "جرم" سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر گرفت. در یک نظرسنجی که برای گزینش بهترین فیلم سینمای پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران با رای ۲۷ منتقد و نویسنده اجرا شد، گوزن‌ها با ۲۰ رای بهترین فیلم سینمایی پیش از انقلاب ایران لقب گرفت. در رای ‌گیری دیگری از ۵۵ منتقد سینمایی ایرانی در سال ۱۳۸۱ نیز، فیلم گوزن ها با ۱۷ رای همراهِ باشو، غریبه‌ی کوچک کارِ بهرام بیضایی بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران شناخته شد.

از دیگر جوایز و افتخارات مسعود کیمیایی می توان به موارد زیر اشاره کرد: نامزد جایزه بهترین آنونس بخش مسابقه مواد تبلیغاتی فیلم‌ها از هشتمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم سرب در سال 1368، برنده جایزه بهترین فیلم از انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای فیلم دندان مار در سال 1368، کاندید تندیس زرین بهترین طراحی صحنه و لباس از اولین دوره جشن خانه سینما برای فیلم سلطان در سال 1375، کاندید تندیس زرین بهترین فیلم از اولین دوره جشن خانه سینما برای فیلم سلطان در سال 1375، کاندید سیمرغ بلورین بهترین فیلم برای اعتراض در سال 1378، کاندید تندیس زرین بهترین فیلم از سومین دوره جشن خانه سینما در سال 1378 برای فیلم فریاد، کاندید تندیس زرین بهترین فیلم از سومین دوره جشن خانه سینما در سال 1383 برای فیلم سربازهای جمعه، برنده جایزه ویژه هیئت داوران برای فیلم جرم از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر در سال 1389، کاندید سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم در سال 1389، کاندید سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم در سال 1389، برنده بهترین فیلمنامه انجمن بین‌المللی جایزه فیلم تاشکند برای فیلم داش آکل در ۱۹۷۱، برنده مدال نقره جشنواره بین‌المللی فیلم مانهایم-هایدلبرگ برای فیلم غزل در ۱۹۷۶، برنده جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم قاهره برای فیلم سفر سنگ در ۱۹۷۹، برنده پلاک طلایی سازمان بین‌المللی سینمای کاتولیک جشنواره بین‌المللی فیلم قهرمانی برای فیلم سفر سنگ در ۱۹۷۹، برنده مدال طلای شهر جیفونی برای بهترین فیلم (مسعود کیمیایی و داریوش مهرجویی) از بیستمین دوره جشنواره فیلم جیفونی در ۱۹۹۰، نامزد جایزه شیر طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز برای فیلم گروهبان در ۱۹۹۲، برنده جایزه ذکر ویژه جشنواره بین‌المللی فیلم برلین برای فیلم دندان مار در ۱۹۹۱، نامزد هوگو طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو برای فیلم دندان مار در ۱۹۹۲، برنده جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم مونترآل برای فیلم دندان مار در ۱۹۹۲.