جعفر پناهی

جعفر پناهی، متولد دوشنبه 20 تیر 1339 در میانه، فیلمساز برجسته ایرانی است که با آثار انتقادی و انسان‌گرایانه‌اش در سطح جهان شناخته می‌شود. او با فیلم‌هایی چون "بادکنک سفید"، "دایره"، "تاکسی" و "خرس نیست" به شهرت رسیده است. او با سبک رئالیستی و شاعرانه خود، مرز میان واقعیت و داستان را به چالش می‌کشد و از مهم‌ترین سینماگران مستقل معاصر به شمار می‌رود.

کودکی و سال‌های ابتدایی زندگی

جعفر پناهی در میانه، استان آذربایجان شرقی، در خانواده‌ای از طبقه کارگر به دنیا آمد. علاقه او به سینما از کودکی با کار با دوربین ۸ میلی‌متری و کمک در کتابخانه کانون برای آموزش فیلمبرداری به کودکان شکل گرفت. در دوران جنگ ایران و عراق به عنوان فیلمبردار ارتش خدمت کرد و مدتی نیز اسیر بود. پس از سربازی، وارد دانشکده سینما و تلویزیون تهران شد و در رشته فیلمسازی تحصیل کرد. در دوران دانشجویی اولین فیلم‌های مستند کوتاه خود را ساخت و تحت تأثیر سینماگران بزرگ جهان قرار گرفت.

شروع کار حرفه‌ای

جعفر پناهی کار حرفه‌ای خود را با ساخت فیلم‌های کوتاه و سپس به عنوان دستیار کارگردان در کنار عباس کیارستمی، فیلمساز شهیر ایرانی، آغاز کرد. این همکاری تأثیر عمیقی بر نگاه و سبک فیلمسازی او گذاشت. اولین فیلم بلند سینمایی او، "بادکنک سفید" (۱۹۹۵)، با فیلمنامه‌ای از کیارستمی، موفقیت چشمگیری را برایش به ارمغان آورد و نام او را به عنوان یک استعداد نوظهور در سینمای ایران و جهان مطرح کرد. جدیدترین پروژه او "یک تصادف ساده بود" است.

فیلم‌های جعفر پناهی

جعفر پناهی علی‌رغم محدودیت‌ها، آثار سینمایی تأثیرگذاری خلق کرده است. از مهم‌ترین فیلم‌های او می‌توان به "بادکنک سفید" (۱۹۹۵)، "آینه" (۱۹۹۷)، "دایره" (۲۰۰۰)، "طلای سرخ" (۲۰۰۳)، "آفساید" (۲۰۰۶)، "این یک فیلم نیست" (۲۰۱۱) که در شرایط ممنوع‌الکاری ساخته شد، "پرده بسته" (۲۰۱۳)، "تاکسی" (۲۰۱۵) که خود در آن نقش راننده را ایفا کرد، "سه‌رخ" (۲۰۱۸)، "خرس نیست" (۲۰۲۲) و فیلم اخیرش "یک تصادف ساده بود" (۲۰۲۵) اشاره کرد.

جوایز و افتخارات

جعفر پناهی یکی از پرافتخارترین سینماگران ایرانی در عرصه بین‌المللی است. او برنده دوربین طلایی کن (۱۹۹۵ برای "بادکنک سفید")، جایزه نوعی نگاه کن (۲۰۰۳ برای "طلای سرخ")، جایزه بهترین فیلمنامه کن (۲۰۱۸ برای "سه‌رخ") و نخل طلای کن (۲۰۲۵ برای "یک تصادف ساده بود") شده است. همچنین شیر طلایی ونیز (۲۰۰۰ برای "دایره")، خرس طلایی برلین (۲۰۱۵ برای "تاکسی")، یوزپلنگ طلایی لوکارنو (۱۹۹۷ برای "آینه") و جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه (۲۰۱۲) از دیگر افتخارات اوست.

زندگی شخصی و حواشی

جعفر پناهی با طاهره سعیدی ازدواج کرده و دو فرزند دارد که یکی از آن‌ها پناه پناهی، فیلمساز جوان و موفق است.او چندین بار بازداشت شده و با احکام قضایی از جمله ممنوعیت فیلمسازی، ممنوعیت خروج از کشور و حبس مواجه گردیده است"در سال ۱۳۸8 شمسی به ۶ سال حبس و ۲۰ سال محرومیت از فعالیت‌های سینمایی محکوم شد. در ۱۴۰۱ مجدداً بازداشت و در اسفند ۱۴۰۱ شمسی با وثیقه آزاد شد."