ایان مک کلن

سر ایان مک‌کلن، یکی از گنجینه‌های زنده تئاتر و سینمای بریتانیا، با بیش از شش دهه فعالیت هنری، خود را به عنوان یکی از بزرگترین بازیگران عصر ما تثبیت کرده است. او که کار خود را از صحنه‌های تئاتر و با ایفای نقش‌های شکسپیری آغاز کرد، به چنان مهارتی در این زمینه دست یافت که بسیاری او را هم‌تراز با اسطوره‌هایی چون لارنس اولیویه می‌دانند. با این حال، او در سنین بالاتر با پذیرفتن دو نقش نمادین در فرهنگ عامه، یعنی گندالف (Gandalf) در سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» (The Lord of the Rings) و مگنیتو (Magneto) در مجموعه «مردان ایکس» (X-Men)، به شهرتی جهانی و فراگیر دست یافت. مک‌کلن نماد یک هنرمند کلاسیک است که با آغوش باز به استقبال دنیای مدرن رفته است.   

کودکی و سال‌های ابتدایی

ایان ماری مک‌کلن در ۲۵ مه ۱۹۳۹ در برنلی، لنکشایر، انگلستان به دنیا آمد. پدرش، دنیس ماری مک‌کلن (Denis Murray McKellen)، یک مهندس عمران و مادرش، مارجری لوئیس (Margery Lois)، خانه‌دار بود. او یک خواهر بزرگتر به نام جین (Jean) داشت. خانواده او در آستانه جنگ جهانی دوم به ویگان نقل مکان کردند و تجربه زندگی در دوران جنگ تأثیر عمیقی بر او گذاشت. علاقه او به تئاتر از کودکی و با تشویق والدینش شکل گرفت. او در سه سالگی برای اولین بار به دیدن یک نمایش رفت و خواهرش او را با دنیای شکسپیر آشنا کرد. این علاقه او را به سمت مدرسه بولتون و سپس دریافت بورسیه برای تحصیل در رشته ادبیات انگلیسی در دانشگاه کمبریج سوق داد، جایی که در کنار بزرگانی چون درک جاکوبی و ترور نان، استعداد بازیگری خود را شکوفا کرد.   

شروع کار حرفه‌ای

مسیر حرفه‌ای مک‌کلن در سال ۱۹۶۱ از تئاتر بلگراد در کاونتری آغاز شد. او به سرعت به یکی از ستاره‌های نوظهور تئاتر بریتانیا تبدیل شد و در سال ۱۹۶۵ به کمپانی تئاتر ملی لارنس اولیویه پیوست. با این حال، نقطه عطف کارنامه او در سال ۱۹۶۹ و با ایفای نقش‌های اصلی در نمایش‌های «ریچارد دوم» شکسپیر و «ادوارد دوم» مارلو رقم خورد. این نقش‌ها او را به عنوان یکی از بزرگترین بازیگران شکسپیری نسل خود معرفی کرد. او در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ به درخشش بر صحنه ادامه داد و برای بازی در نمایش «آمادئوس» (Amadeus) در برادوی، برنده جایزه تونی شد. با وجود موفقیت‌های بی‌شمار در تئاتر، حضور او در سینما تا دهه ۱۹۹۰ محدود باقی ماند.   

مهمترین سریال‌های سر ایان مک‌کلن

ایان مک‌کلن در تلویزیون نیز کارنامه پرباری دارد، هرچند اغلب در قالب فیلم‌های تلویزیونی یا مینی‌سریال‌ها بوده است. یکی از اولین کارهای مهم او، بازی در نقش اصلی سریال «دیوید کاپرفیلد» (David Copperfield) در سال ۱۹۶۶ بود. او برای بازی در نقش تزار نیکلاس دوم در فیلم تلویزیونی «راسپوتین: خدمتکار تاریک سرنوشت» (Rasputin: Dark Servant of Destiny) (۱۹۹۶) برنده جایزه گلدن گلوب شد. او همچنین در سریال‌های تحسین‌شده‌ای چون «خیابان کورونیشن» (Coronation Street) و «افزوده‌ها» (Extras) حضور داشته است. آخرین کار تلویزیونی مهم او، بازی در سریال کمدی «تد» (ted) بوده است.   

مهمترین فیلم‌های سر ایان مک‌کلن

اگرچه مک‌کلن از سال ۱۹۶۹ در فیلم‌ها ظاهر می‌شد، اما ورود او به جمع ستارگان تراز اول هالیوود در دهه ۱۹۹۰ و با فیلم‌هایی چون «شش درجه جدایی» (Six Degrees of Separation) و «ریچارد سوم» (Richard III) (که خود فیلم‌نامه‌اش را نوشت) اتفاق افتاد. او برای فیلم «خدایان و هیولاها» (Gods and Monsters) (۱۹۹۸) نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد شد. اما این نقش گندالف در «ارباب حلقه‌ها» (۲۰۰۱-۲۰۰۳) و مگنیتو در «مردان ایکس» (۲۰۰۰-۲۰۱۴) بود که او را به یک چهره جهانی تبدیل کرد. او برای نقش گندالف برای دومین بار نامزد جایزه اسکار شد. از دیگر فیلم‌های مهم او می‌توان به «رمز داوینچی» (The Da Vinci Code) و «آقای هولمز» (Mr. Holmes) اشاره کرد. آخرین فیلم او «منتقد» (The Critic) (۲۰۲۳) است.   

جوایز و افتخارات سر ایان مک‌کلن

سر ایان مک‌کلن یکی از پرافتخارترین بازیگران تاریخ است. او برنده جوایز متعددی از جمله یک جایزه تونی، یک جایزه گلدن گلوب و شش جایزه لارنس اولیویه (معتبرترین جایزه تئاتر بریتانیا) شده است. او دو بار نامزد جایزه اسکار شده و جوایز یک عمر دستاورد هنری متعددی از جمله خرس طلایی افتخاری جشنواره فیلم برلین را دریافت کرده است. در سال ۱۹۹۱، او به دلیل خدماتش به هنرهای نمایشی، از سوی ملکه الیزابت دوم به لقب «سر» مفتخر شد.   

زندگی شخصی

ایان مک‌کلن یکی از اولین بازیگران سرشناسی بود که در سال ۱۹۸۸ هویت خود را به عنوان یک مرد همجنسگرا به صورت عمومی آشکار کرد و از آن زمان به یکی از فعالان برجسته حقوق دگرباشان جنسی در سراسر جهان تبدیل شده است. او یکی از بنیان‌گذاران سازمان خیریه «استون‌وال» (Stonewall) در بریتانیا است. مک‌کلن هرگز ازدواج نکرده و فرزندی ندارد و در مصاحبه‌ای گفته است که با توجه به شرایط اجتماعی زمانه‌اش، هرگز به بچه‌دار شدن فکر نکرده است. او از سال ۲۰۰۶ با بیماری سرطان پروستات زندگی می‌کند اما اعلام کرده که بیماری‌اش تحت کنترل است.