شیا لباف

شایا لاباف بازیگر، فیلم‌ساز و هنرمند پرفورمنس آمریکایی، یکی از پیچیده‌ترین و بحث‌برانگیزترین چهره‌های نسل خود در هالیوود است. او که کار خود را به عنوان یک ستاره نوجوان در کانال دیزنی (Disney Channel) با سریال «حتی استیونز» (Even Stevens) آغاز کرد، به سرعت به یک ستاره پول‌ساز در فیلم‌های بلاک‌باستری مانند مجموعه «تبدیل‌شوندگان» (Transformers) تبدیل شد. با این حال، کارنامه او با گذار به سمت نقش‌های دراماتیک عمیق‌تر، پروژه‌های هنری آوانگارد و حواشی متعدد شخصی، مسیری غیرقابل پیش‌بینی را طی کرده است. او با نوشتن و بازی در فیلم زندگی‌نامه‌ای «پسر عزیز» (Honey Boy)، جنبه‌ای آسیب‌پذیر و هنرمندانه از خود را به نمایش گذاشت که نشان‌دهنده تلاش او برای بازتعریف هویتش در دنیای هنر است. 

کودکی و سال‌های ابتدایی

شایا سایدی لاباف در ۱۱ ژوئن ۱۹۸۶ در لس‌آنجلس، کالیفرنیا، به عنوان تنها فرزند جفری کریگ لاباف (Jeffrey Craig LaBeouf) و شاینا ساید (Shayna Saide) به دنیا آمد. دوران کودکی او در محیطی غیرمتعارف و خلاق سپری شد؛ پدرش یک کهنه‌سرباز جنگ ویتنام و دلقک حرفه‌ای بود و مادرش یک رقصنده و هنرمند تجسمی. این خانواده با مشکلات مالی و کشمکش‌های شخصی پدرش دست‌وپنجه نرم می‌کردند و والدینش زمانی که او تنها سه سال داشت از هم جدا شدند. شایا از سن ۱۰ سالگی برای کمک به تأمین مخارج خانواده، در کافه‌ها و کلوپ‌های کمدی به اجرای استندآپ می‌پرداخت که این خود آغازی زودهنگام بر ورود او به دنیای سرگرمی بود. 

شروع کار حرفه‌ای

لاباف با اراده‌ای قوی مسیر خود را به هالیوود باز کرد؛ او با جستجو در کتاب زرد، یک ایجنت پیدا کرد و با او تماس گرفت. موفقیت بزرگ او در سال ۲۰۰۰ با بازی در نقش لوئیس استیونز (Louis Stevens) در سریال کمدی کانال دیزنی، «حتی استیونز»، رقم خورد. این سریال که به مدت سه فصل پخش شد، برای او یک جایزه امی روزانه (Daytime Emmy Award) به ارمغان آورد و او را به عنوان یک استعداد کمدی جوان به مخاطبان معرفی کرد. یکی از جنبه‌های کلیدی و پیچیده حرفه او از همان ابتدا، استفاده از رابطه پر تنش با پدرش به عنوان ابزاری برای بازیگری بود. او در مصاحبه‌ای گفته که پدرش «کلید بیشتر احساسات بنیادین» اوست. در یک خاطره قابل توجه، او در ۱۲ سالگی برای گریه کردن در صحنه فیلم «مسیر کریسمس» (The Christmas Path)، از پدرش خواست تا در صحنه حضور داشته باشد و پدرش با زمزمه کردن «می‌تونی انجامش بدی، پسر عزیز»، او را تشویق کرد. این لحظه نه تنها منشأ عنوان فیلم زندگی‌نامه‌ای او شد، بلکه نشان‌دهنده پیوند عمیق و گاهی دردناک میان آسیب‌های شخصی و هنر حرفه‌ای اوست. 

مهمترین سریال‌های شایا لاباف

کارنامه تلویزیونی شایا لاباف عمدتاً به دوران نوجوانی او و نقش‌آفرینی درخشانش در سریال «حتی استیونز» (۲۰۰۰-۲۰۰۳) و فیلم تلویزیونی پایانی آن، «فیلم حتی استیونز» (The Even Stevens Movie) (۲۰۰۳) خلاصه می‌شود. این نقش، پایه و اساس شهرت او را بنا نهاد. اگرچه او در ابتدای کارش حضورهای کوتاهی در سریال‌هایی مانند «بخش اورژانس» (ER) و «پرونده‌های ایکس» (The X-Files) داشت، اما پس از موفقیت در دیزنی، تقریباً به طور انحصاری بر سینما متمرکز شد و در سال‌های اخیر نقش اصلی و مستمری در تلویزیون نداشته است. 

مهمترین فیلم‌های شایا لاباف

لاباف با موفقیت از تلویزیون به سینما جهش کرد. اولین موفقیت بزرگ او فیلم «گودال‌ها» (Holes) (۲۰۰۳) بود. اما اوج شهرت او با بازی در نقش اصلی سم ویت‌ویکی (Sam Witwicky) در سه‌گانه بسیار پرفروش «تبدیل‌شوندگان» (۲۰۰۷-۲۰۱۱) به کارگردانی مایکل بی (Michael Bay) رقم خورد. در همان دوران، او در فیلم‌های موفقی چون تریلر «آشفته» (Disturbia) (۲۰۰۷) و «ایندیانا جونز و پادشاهی جمجمه بلورین» (Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull) (۲۰۰۸) نیز درخشید. پس از آن، او به سمت نقش‌های دراماتیک و هنری‌تر حرکت کرد و در فیلم‌هایی چون «بی‌قانون» (Lawless) (۲۰۱۲)، «خشم» (Fury) (۲۰۱۴) و «پسر عزیز» (۲۰۱۹) بازی کرد. فیلم «پسر عزیز» که بر اساس کودکی خودش نوشته شده بود و در آن نقش پدرش را بازی می‌کرد، نقطه عطفی در کارنامه هنری او محسوب می‌شود. جدیدترین فیلم او، اثر حماسی و پر سر و صدای «مگالوپلیس» (Megalopolis) (۲۰۲۴) به کارگردانی فرانسیس فورد کوپولا (Francis Ford Coppola) است. 

جوایز و افتخارات

شایا لاباف جوایز متعددی را در طول دوران حرفه‌ای خود کسب کرده است. او در سال ۲۰۰۳ برای سریال «حتی استیونز» برنده جایزه امی روزانه شد. در سال ۲۰۰۸، او جایزه ستاره نوظهور بفتا (BAFTA Rising Star Award) را دریافت کرد که نشان از جایگاه او به عنوان یک استعداد بین‌المللی داشت. او همچنین جوایز متعددی از جمله جوایز انتخاب نوجوانان (Teen Choice Awards) و جایزه فیلم ام‌تی‌وی (MTV Movie Award) را برای نقش‌هایش در «تبدیل‌شوندگان» و «آشفته» به خانه برده است. علاوه بر این، او برای نویسندگی فیلم «پسر عزیز» نیز مورد تحسین قرار گرفت و جوایزی در این زمینه کسب کرد. 

زندگی شخصی

زندگی شخصی شایا لاباف همواره با حواشی و جنجال‌های فراوانی همراه بوده است، از جمله مشکلات قانونی متعدد و درگیری‌های عمومی. رابطه پر فراز و نشیب او با بازیگر بریتانیایی، میا گاث (Mia Goth)، که در سال ۲۰۱۲ سر صحنه فیلم «نیمفومانیاک» (Nymphomaniac) با او آشنا شد، بخش مهمی از زندگی او را تشکیل می‌دهد. این دو در سال ۲۰۱۶ در یک مراسم در لاس وگاس ازدواج کردند، در سال ۲۰۱۸ جدا شدند، اما دوباره به هم پیوستند و در سال ۲۰۲۲ صاحب دختری به نام ایزابل (Isabel) شدند. لاباف هنر را به عنوان راهی برای درمان و رستگاری عمومی به کار گرفته است. پروژه‌های پرفورمنس آرت او و نوشتن فیلم‌نامه «پسر عزیز» در دوران بازپروری، همگی تلاش‌هایی برای پردازش آسیب‌های گذشته و یافتن راهی برای رستگاری بوده‌اند. اخیراً، او پس از بازی در فیلم «پدر پیو» (Padre Pio) و تحت تأثیر مرگ مادرش، به مذهب کاتولیک گرویده است که فصل جدیدی در سفر شخصی او برای یافتن آرامش محسوب می‌شود.