فرانسیس فورد کوپولا

فرانسیس فورد کاپولا، کارگردان، نویسنده و تهیه‌کنندهٔ برجستهٔ آمریکایی، در ۷ آوریل ۱۹۳۹ در دیترویت، میشیگان، به دنیا آمد. او با ساخت فیلم‌هایی همچون «پدرخوانده» (The Godfather - 1972)، «مکالمه» (The Conversation - 1974) و «اینک آخرالزمان» (Apocalypse Now - 1979) به شهرت جهانی دست یافت و به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های سینمای معاصر شناخته می‌شود.​

دوران کودکی و تحصیلات

فرانسیس در خانواده‌ای ایتالیایی‌تبار به دنیا آمد. پدرش، کارمین کاپولا، نوازنده و آهنگساز بود و مادرش، ایتالیا کاپولا (با نام اصلی پنینو)، بازیگر بود. او دوران کودکی خود را در کوئینز، نیویورک، سپری کرد و به دلیل ابتلا به بیماری فلج اطفال، مدتی را در بستر بیماری گذراند. در این دوران، علاقه‌اش به تئاتر و سینما شکل گرفت و با ساخت نمایش‌های عروسکی و فیلم‌های ۸ میلی‌متری، خلاقیت خود را بروز داد.​

کاپولا در دانشگاه هافسترا در رشتهٔ هنرهای نمایشی تحصیل کرد و سپس در دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس (UCLA)، مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشتهٔ فیلم‌سازی دریافت نمود. در دوران تحصیل، تحت تأثیر آثار سرگئی آیزنشتاین و الیا کازان قرار گرفت و به توسعهٔ مهارت‌های کارگردانی و نویسندگی پرداخت.​

آغاز فعالیت حرفه‌ای

فعالیت حرفه‌ای کاپولا با کار در استودیوهای فیلم‌سازی و همکاری با کارگردانانی مانند راجر کورمن آغاز شد. او در سال ۱۹۶۳ اولین فیلم بلند خود، «جنون ۱۳» (Dementia 13)، را کارگردانی کرد که در ژانر وحشت بود. سپس با نویسندگی فیلم‌نامهٔ «پاتون» (Patton - 1970) به همراه ادموند اچ. نورث، جایزهٔ اسکار بهترین فیلم‌نامهٔ اورجینال را کسب کرد.​

شاهکارهای سینمایی

پدرخوانده (The Godfather - 1972)

در سال ۱۹۷۲، کاپولا با کارگردانی فیلم «پدرخوانده»، اقتباسی از رمان ماریو پوزو، به موفقیتی بی‌نظیر دست یافت. این فیلم داستان خانوادهٔ مافیایی کورلئونه را به تصویر می‌کشد و با بازی مارلون براندو و آل پاچینو، به یکی از برجسته‌ترین آثار تاریخ سینما تبدیل شد. «پدرخوانده» جوایز متعددی از جمله اسکار بهترین فیلم را از آن خود کرد.​

مکالمه (The Conversation - 1974)

در همان سال، کاپولا فیلم «مکالمه» را کارگردانی کرد که داستان یک شنودگر حرفه‌ای با بازی جین هکمن را روایت می‌کند. این فیلم جایزهٔ نخل طلای جشنوارهٔ کن را به دست آورد و مهارت کاپولا در خلق آثار روان‌شناختی را به نمایش گذاشت.​

پدرخوانده: قسمت دوم (The Godfather Part II - 1974)

در ادامهٔ موفقیت «پدرخوانده»، کاپولا در سال ۱۹۷۴ «پدرخوانده: قسمت دوم» را ساخت که به‌عنوان یکی از معدود دنباله‌هایی شناخته می‌شود که هم‌سطح یا حتی برتر از فیلم اصلی ارزیابی شده است. این فیلم جوایز اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم‌نامهٔ اقتباسی را برای کاپولا به ارمغان آورد.​

اینک آخرالزمان (Apocalypse Now - 1979)

در سال ۱۹۷۹، کاپولا با ساخت «اینک آخرالزمان»، برداشتی آزاد از رمان «دل تاریکی» جوزف کنراد، تجربه‌ای جسورانه در به تصویر کشیدن جنگ ویتنام ارائه داد. این فیلم با بازی مارتین شین و مارلون براندو، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار جنگی سینما شناخته می‌شود و جایزهٔ نخل طلای جشنوارهٔ کن را نیز کسب کرد.​

فعالیت‌های تهیه‌کنندگی و کارهای متأخر

کاپولا علاوه بر کارگردانی، در تهیه‌کنندگی نیز فعال بوده و فیلم‌هایی مانند «گرافیتی آمریکایی» (American Graffiti - 1973) و «اسب سیاه» (The Black Stallion - 1979) را تهیه کرده است. در دهه‌های بعد، او به ساخت فیلم‌هایی همچون «دراکولای برام استوکر» (Bram Stoker's Dracula - 1992) و «باران‌ساز» (The Rainmaker - 1997) پرداخت.​

در سال ۲۰۲۴، کاپولا فیلم «مگالوپولیس» (Megalopolis) را با بودجهٔ شخصی ۱۲۰ میلیون دلاری ساخت که نشان‌دهندهٔ تعهد او به سینمای مستقل و خلاقیت هنری است.​

جوایز و افتخارات

فرانسیس فورد کاپولا در طول دوران حرفه‌ای خود پنج جایزهٔ اسکار، سه جایزهٔ گلدن گلوب و دو نخل طلای جشنوارهٔ کن را کسب کرده است. او به‌عنوان یکی از پیشگامان موج نوی هالیوود در دههٔ ۱۹۷۰ شناخته می‌شود و تأثیر عمیقی بر سینمای معاصر داشته است.​

زندگی شخصی

کاپولا با النور نیل ازدواج کرده و صاحب سه فرزند به نام‌های جان-کارلو، رومن و سوفیا است. سوفیا کاپولا نیز به‌عنوان کارگردان و نویسندهٔ موفقی در سینما شناخته می‌شود.