سلیم خان(Salim Khan)

سلیم عبدالرشید خان بازیگر، تهیه‌کننده و فیلمنامه‌نویس هندی متولد 24 نوامبر 1935 در شهر بلاغات در استان ایندور هندوستان است. وی در خانواده‌ای مرفه چشم به جهان گشود. اجداد وی از پشتون‌های الکوزی بودند که اواسط دهه 1800 از افغانستان به هندوستان مهاجرت کرده و در سواره نظام ارتش هند بریتانیا خدمت می‌کردند.

سلیم خان کوچکترین فرزند خانواده بود و مادرش را در 9 سالگی و پدرش را در 14 سالگی از دست داد. به خاطر ابتلا مادرش به سل و منع شدن وی از نزدیک شدن به بچه‌ها، سلیم خان ارتباط بسیار کمی با مادرش داشت.

او پس از اینکه تحصیلات خود در مدرسه سنت رافائل را به پایان رساند، برای ادامه تحصیل به کالج هولکار رفت و مدرک کارشناسی ارشد خود را از این دانشگاه گرفت. برادرانش از لحاظ مالی همیشه از سلیم حمایت می‌کردند و در دوران دانشجویی یک ماشین شخصی داشت. او یک بازیکن عالی در کریکت بود و آموزش‌های خلبانی نیز دیده بود. در سال‌های دانشجویی شیفته فیلم‌ها شد و بدین ترتیب مسیرش در زندگی مشخص گشت.

سلیم خان یک نویسنده موفق در بالیوود است و طی سال‌ها کار در این حرفه، اکثرا با عنوان سلیم-جاوید، در کنار جاوید اختر، کار کرده است. این دو موفق‌ترین فیلمنامه‌نویسان هندی تاریخ هستند و در دهه 1970 سینمای هند را دگرگون کردند. فیلمهای آنها از پرفروشترین فیلمهای هندی است که نام برخی از آنها، مانند فیلم شعله (1972)، فیلم زنجیر (1973) و فیلم دیوار (1975) برای همه ما نامی آشنا است.

سلیم خان در سال 1964 با سوشیلا چارک، با نام مستعار سلما خان، ازدواج کرد. حاصل این ازدواج 4 فرزند، 3 پسر و 1 دختر بود. پسران وی از مشهورترین بازیگران بالیوود، سلمان خان، ارباز خان و سهیل خان، هستند. دختر آنها، آلویرا خان نیز تهیه‌کننده است. سلیم خان در سال 1981 ، برای بار دوم واین بار با بازیگری به نام هلن ریچاردسون خان ازدواج کرد و دختری به نام آرپیتا را به فرزندخواندگی گرفتند.

زندگی شغلی سلیم خان به عنوان بازیگر

سلیم خان فعالیت حرفه‌ای خود در سینما را با بازیگری آغاز کرد. اولین حضور او جلوی دوربین به فیلم برات برمی‌گردد که در سال 1960 اکران شد. این فیلم چندان موفق نبود ولی سلیم خان، که در آن زمان با نام شاهزاده سلیم کار می‌کرد، به بازیگری ادامه داد و تا سال 1970 مجموعا در 14 فیلم نقش‌های جزئی داشت. او با فیلم طبقه سوم (1966) موفق شد نام خود را در سینمای هند مطرح کند. ولی پس از بازی در 25 فیلم متوجه شد آینده درخشانی در بازیگری ندارد و به همین دلیل در اواخر دهه 1960 تمرکز خود را از بازیگری برداشت و به نویسندگی روی آورد. او در این دوران به عنوان دستیار نویسنده با ابرار علوی کار می‌کرد.

زندگی شغلی سلیم خان به عنوان فیلمنامه‌نویس

سلیم خان هنگام ساخت فیلم Sarhadi Lootera با جاوید اختر آشنا شد. این دو یک تیم فیلمنامه‌نویسی قوی تشکیل دادند که به نام سلیم-جاوید معروف شد. معمولا سلیم داستان و شخصیت‌ها را توسعه می‌داد و جاوید روی دیالوگ‌ها و ترانه‌های فیلم کار می‌کرد. درباره پایان فیلم نیز با یک طوفان فکری به نتیجه می‌رسیدند. اولین موفقیت بزرگ آنها نوشتن فیلمنامه فیلم سَبک بود که در سال 1971 اکران شد. در مجموع از 24 فیلمی که فیلمنامه آنها توسط سلیم-جاوید نوشته شد، 20 فیلم به موفقیت رسیدند. آنها در دهه 1970 فرمول بالیوود را دگرگون و سینمای هند را متحول کردند. این دو پیشگام ساخت ژانرهایی چون فیلم‌های ماسالا و داکویت وسترن بودند و فیلمنامه پرفروش‌ترین فیلم‌های بالیوود را نوشتند. سلیم خان مسئول خلق کهن‌الگوی "جوان خشمگین" برای آمیتا باچان بود. در میان موفق‌ترین و پرفروش‌ترین کارهای آنها نام آثاری چون فیلم شعله (1975)، فیلم سیتا و گیتا (1972)، فیلم زنجیر (1973)، فیلم دیوار (1975) و فیلم نیزه سه‌شاخه (1978) به چشم می‌خورد. فیلم شعله یکی از بهترین فیلم‌های هندی تاریخ به شمار می‌رود. این دو نویسنده موفق در سال 1982 از هم جدا شدند.

سلیم خان پس از جدایی از جاوید اختر، بین سال‌های 1983 تا 1996، نگارش فیلمنامه 13 فیلم را برعهده گرفت. آخرین همکاری غیررسمی او با جاوید اختر مربوط به فیلم باغبان است که در سال 2003 اکران شد. در این فیلم سخنرانی آخر سلمان خان را پدرش سلیم خان، و سخنرانی آخر آمیتا باچان را جاوید اختر، نوشته است.

جوایز و افتخارات سلیم خان

سلیم خان در مجموع 6 بار در جشنواره جوایز فیلم‌فر برنده شده است. اولین بار در سال 1973 فیلم زنجیر برنده عنوان بهترین فیلمنامه و بهترین داستان شد. دو سال بعد فیلم دیوار جایزه فیلم‌فر در بخش بهترین دیالوگ، بهترین فیلمنامه و بهترین داستان را از آن خود کرد. در نهایت در سال 1982 نیز فیلم قانون برنده عنوان بهترین فیلمنامه شد.

در ژانویه 2014 جایزه افتخاری یک عمر دستاورد هنری انجمن تهیه‌کنندگان فیلم و تلویزیون آپسارا به وی تعلق گرفت. در همان سال چهارمین جایزه بزرگ دولت هند، پادما شری، به وی اهدا شد که آن را رد کرد و اظهار داشت به خاطر فعالیت‌هایش حداقل سزاوار یک پادما بوشان، سومین جایزه بزرگ دولت هند، است.