بیژن امکانیان

بیژن امکانیان، زاده ۲۷ مرداد ۱۳۳۲، یکی از ستون‌های اصلی و چهره‌های ماندگار سینمای پس از انقلاب ایران است. او که در دهه ۶۰ به عنوان یکی از نخستین و محبوب‌ترین «جوان اول»‌های سینما با فیلم‌هایی چون «گل‌های داوودی» (Golhaye Davoudi) به شهرت رسید، کارنامه‌ای پربار و مسیری تکاملی را در عرصه بازیگری پیموده است. امکانیان با هوشمندی از جایگاه یک ستاره به یک بازیگر کاراکتر وزین و سپس یک تهیه‌کننده تأثیرگذار تغییر مسیر داد و با حضور در آثار تحسین‌شده‌ای چون «تقاطع» (Taghato) و تهیه‌کنندگی فیلم موفق «ناهید» (Nahid)، نشان داد که تعهدش به سینما عمیق‌تر از ایفای نقش در مقابل دوربین است.  

کودکی و سال‌های ابتدایی

بیژن امکانیان در آبادان، شهری با فرهنگ غنی، به دنیا آمد. پدرش کارمند شرکت نفت بود و خانواده به واسطه شغل او در شهرهای مختلفی ساکن شدند. این تجربه زندگی در نقاط مختلف ایران، دید وسیعی به او بخشید. علاقه او به نمایش از همان دوران نوجوانی شکوفا شد و پیش از ورود به دانشگاه، موفق شد در مسابقات تئاتر دانش‌آموزی در استان‌های کرمان و خراسان مقام اول بازیگری را کسب کند. این موفقیت‌های زودهنگام، استعداد ذاتی او را نشان می‌داد که بعدها با تحصیلات آکادمیک در رشته تئاتر در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، صیقل خورد و او را برای ورود به دنیای حرفه‌ای آماده ساخت.  

شروع کار حرفه‌ای

شروع فعالیت حرفه‌ای بیژن امکانیان تنها به بازیگری محدود نمی‌شد. او در دوران دانشجویی به عنوان منتقد فیلم در روزنامه معتبر اطلاعات قلم می‌زد که نشان از نگاه تحلیلی او به سینما داشت. پس از انقلاب اسلامی و در دورانی که سینمای ایران در حال بازتعریف خود بود، امکانیان به همراه چهره‌های جوانی چون فریدون جیرانی (Fereydoun Jeyrani) و مهدی صباغ‌زاده (Mehdi Sabbaghzadeh)، یک تعاونی فیلم‌سازی به نام «ایفا» را تأسیس کردند. این حرکت کارآفرینانه در آن دوران، اقدامی جسورانه برای در دست گرفتن سرنوشت هنری خود بود. اولین فیلم او، «آفتاب‌نشین‌ها» (Aftab Neshinha) (۱۳۶۰)، محصول همین تعاونی بود که در آن مقابل بازیگر بزرگی چون علی نصیریان (Ali Nassirian) قرار گرفت و شروعی قدرتمند را برایش رقم زد.  

مهمترین سریال‌های بیژن امکانیان

بیژن امکانیان در تلویزیون نیز کارنامه‌ای گزیده اما قابل توجه دارد. یکی از مهم‌ترین نقش‌آفرینی‌های او در سریال تاریخی و عظیم «ولایت عشق» (Velayat-e Eshgh) (۱۳۷۹) بود که در آن به ایفای نقش پرداخت. او با بازی در سریال محبوب و کمدی «دردسر والدین» (Dardesar-e Valedein) (۱۳۸۰)، توانایی خود در ژانر کمدی را نیز به نمایش گذاشت. حضور او در سریال جسورانه و بحث‌برانگیز «ساعت شنی» (Saat-e Sheni) (۱۳۸۶) نیز از دیگر نقاط مهم کارنامه تلویزیونی اوست. در سال‌های اخیر، امکانیان با پیوستن به پروژه‌های بزرگ شبکه نمایش خانگی، حضور خود را در این مدیوم جدید نیز تثبیت کرد. بازی در سریال‌های پرمخاطبی چون «دل» (Del)، «گیسو» (Gisoo) و به خصوص سریال تحسین‌شده «خاتون» (Khatoon) (۱۴۰۰) در نقش «اسفندیار بختیاری»، نشان از تداوم فعالیت موفق او دارد.

مهمترین فیلم‌های بیژن امکانیان

دهه شصت، دوران اوج ستاره بودن بیژن امکانیان در سینما بود. بازی او در فیلم ملودرام «گل‌های داوودی» (۱۳۶۳) به کارگردانی رسول صدرعاملی (Rasoul Sadr-Ameli)، او را به یک چهره ملی تبدیل کرد. نقش‌آفرینی او در نقش یک جوان نابینا به قدری تأثیرگذار بود که بسیاری از تماشاگران در آن زمان تصور می‌کردند او در واقعیت نیز نابیناست. او این موفقیت را با فیلم‌های پرمخاطب دیگری چون «دبیرستان» (Dabirestan) (۱۳۶۵) ادامه داد. در دهه‌های بعد، امکانیان با هوشمندی از نقش‌های اصلی فاصله گرفت و به ایفای نقش‌های مکمل پیچیده روی آورد. بازی او در فیلم «تقاطع» (Taghato) (۱۳۸۴) نقطه عطف این دوره از فعالیت او بود که برایش جوایز متعددی به همراه داشت. حضور در فیلم موفق «رخ دیوانه» (Rokh-e Divaneh) (۱۳۹۳) نیز جایگاه او را به عنوان یک بازیگر مکمل قدرتمند و مورد احترام تثبیت کرد. آخرین فیلم سینمایی او «آشوب» (Ashoob) محصول سال ۱۴۰۰ است.  

جوایز و افتخارات

بیژن امکانیان برای نقش‌آفرینی‌هایش، به ویژه در دوره دوم فعالیت هنری‌اش، مورد تحسین منتقدان و داوران قرار گرفته است. او برای بازی درخشانش در فیلم «تقاطع»، برنده تندیس زرین بهترین بازیگر نقش دوم مرد از دهمین جشن خانه سینما در سال ۱۳۸۵ شد و برای همین نقش، نامزد دریافت سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر نیز بود. او همچنین برای بازی در فیلم «سربازهای جمعه» (Sarbazha-ye Jome) ساخته مسعود کیمیایی (Masoud Kimiai)، نامزد دریافت تندیس از جشن خانه سینما شد. این جوایز که برای نقش‌های مکمل به او اهدا شده، نشان‌دهنده موفقیت او در گذار از یک ستاره جوان به یک بازیگر کاراکتر پخته و تواناست.  

زندگی شخصی

بیژن امکانیان زندگی شخصی آرامی و به دور از حواشی را سپری کرده است. او در اردیبهشت ۱۳۵۸ ازدواج کرد و همواره به عنوان مردی خانواده‌دوست شناخته می‌شود. حاصل این ازدواج دو دختر به نام‌های یلدا و دنا است. دختر بزرگ او در رشته تغذیه تحصیل کرده و دختر کوچکترش در زمینه تدوین فیلم فعالیت می‌کند. امکانیان به ورزش اهمیت زیادی می‌دهد و سال‌هاست که به طور منظم به باشگاه می‌رود و این موضوع را یکی از دلایل حفظ جوانی و سلامتی خود می‌داند. او همچنین به عنوان یک بدن‌ساز نیز شناخته می‌شود و این وجه کمتر دیده شده از زندگی او، نشان از نظم و اراده قوی‌اش دارد.