ژانر معمایی، جایی است که پیچش داستان، راز پنهان و کنش روانشناختی در کنار هم قرار میگیرند تا تماشاگر را تا پایان با خود همراه کنند. وقتی چنین فیلمهایی در مسیر جوایز اسکار نیز موفق میشوند، معنا و اثرگذاریشان فراتر میرود. در این صفحه با چهار فیلم شاخص این ژانر که در جوایز اسکار افتخارآفرین بودند، آشنا میشوید.
۱. پدر The Father (۲۰۲۰)
این فیلم داستان مردی مسن (با بازی Anthony Hopkins) را روایت میکند که در حال تجربهی فراموشی و از دست دادن حافظه است و رابطهاش با دخترش (با بازی Olivia Colman) بهتدریج به بحرانی تبدیل میشود. فضای فیلم با جابهجایی زمان و مکان، تماشاگر را در وضعیتی شبیه به شخصیت اصلی قرار میدهد. در جایزه اسکار، این فیلم با ۶ نامزدی مواجه شد و موفق به کسب ۲ جایزه شد: بهترین بازیگر مرد (Hopkins) و بهترین فیلمنامه اقتباسی.
۲. زن جوان آینده دار Promising Young Woman (۲۰۲۰)
در این فیلم معمایی/انتقادی، زن جوانی تجربهای تلخ در گذشته دارد و با ظاهرِ زندگی روتین، طرزی متفاوت از انتقام میجوید. فیلم دربارهی قدرت، سوگیریها و تصمیماتی است که ظاهراً عادیاند اما زیر پوستشان چیزی دیگر وجود دارد. در اسکار، این فیلم نامزد چند رشته شد و یک جایزه اسکار برای بهترین فیلمنامه اورجینال را دریافت کرد.
۳. برو بیرون Get Out (۲۰۱۷)
اگرچه پیش از ۲۰۲۰ است ولی چون در فهرست جوایز اسکار بسیار مطرح بود، بد نیست اشاره شود. بیننده مرد جوان سیاهی با خانوادهی سفیدپوستی نامزدش آشنا میشود، اما ماجرا به سرعت در جهت ترس، سوءظن و رازآلودگی پیچیدهتر میشود. فیلم با سوژهای معمایی – اجتماعی، ترکیب تازهای از ژانرها عرضه کرد. در اسکار، با ۴ نامزدی روبهرو شد و یک جایزه اسکار برای بهترین فیلمنامه اورجینال را بهدست آورد.
۴. ورود Arrival (۲۰۱۶)
این فیلم که در مرز میان علمیتخیلی و معمایی قرار دارد، داستان دانشمندی را روایت میکند که باید با موجوداتی فرازمینی ارتباط برقرار کند تا از وقوع جنگ بینالمللی جلوگیری کند؛ اما راز اصلی در زمان و زبان نهفته است. در مراسم اسکار، با ۸ نامزدی مواجه شد و یک جایزه اسکار برای بهترین ویرایش صدا (Sound Editing) دریافت کرد.
این چهار فیلم نشان میدهند که ژانر معمایی تنها به تعقیب، اکشن یا حل معما محدود نیست؛ بلکه میتواند درون انسان، حافظه، قدرت، جامعه و زمان را نیز به چالش بکشد. وقتی چنین فیلمهایی در جوایز اسکار هم دیده میشوند، جایگاهشان فراتر از “فیلم سرگرمکننده” میرود و تبدیل به تجربهای فکری و احساسی میشوند. در این صفحه میتوانید این آثار را مرور کنید و ببینید چگونه «معما» و «جوایز بزرگ» در سینما با هم همراه شدهاند.
