ژانر فانتزی همواره مرز میان تخیل و واقعیت را در سینما به چالش کشیده است. آثاری که در ظاهر از جادو، رؤیا یا دنیایی غیرواقعی سخن میگویند، اما در عمق خود، بازتابی از عواطف، ترسها و آرزوهای انسانیاند. در میان صدها فیلم این ژانر، تنها معدودی توانستهاند دل منتقدان آکادمی اسکار را نیز بهدست آورند و نام خود را در تاریخ جوایز سینما ثبت کنند. در این صفحه، با چند نمونه از برجستهترین فیلمهای فانتزی آشنا میشوید که در رقابتهای اسکار درخشیدند.
نخستین اثر این فهرست، «ارباب حلقهها: یاران حلقه» (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring – ۲۰۰۱) به کارگردانی پیتر جکسون است؛ آغازگر سهگانهای که مرزهای فنی و روایی سینمای فانتزی را متحول کرد. این فیلم با ۱۳ نامزدی در اسکار و ۴ جایزه از جمله بهترین فیلمبرداری و جلوههای ویژه، نشان داد که آثار فانتزی میتوانند همانقدر جدی و هنرمندانه باشند که درامهای کلاسیک. «یاران حلقه» آغازگر مسیری بود که فانتزی را به عرصهی جوایز معتبر سینمایی وارد کرد.
چند سال بعد، «مورد عجیب بنجامین باتن» (The Curious Case of Benjamin Button – ۲۰۰۸) ساختهی دیوید فینچر، فانتزی را در قالبی احساسی و فلسفی بازتعریف کرد. داستان مردی که برعکس دیگران، از پیری به کودکی بازمیگردد، درامی عمیق دربارهی گذر زمان و معنای زندگی است. فیلم در مراسم اسکار با ۱۳ نامزدی و ۳ جایزه (از جمله بهترین طراحی هنری و جلوههای ویژه) تحسین شد و نشان داد فانتزی میتواند روایتگر واقعیتهای تلخ انسان باشد.
در سال ۲۰۱۱، «نیمهشب در پاریس» (Midnight in Paris) به کارگردانی وودی آلن، با نگاهی لطیفتر به فانتزی پرداخت. داستان نویسندهای که هر شب با بازگشت به دههی ۱۹۲۰ در پاریس، با هنرمندان گذشته دیدار میکند، ترکیبی از نوستالژی و تخیل است. این فیلم با ۴ نامزدی و ۱ جایزهی اسکار برای بهترین فیلمنامهی اورجینال، اثری شاعرانه دربارهی زمان، الهام و دلبستگی به گذشته بود.
چند سال بعد، «شکل آب» (The Shape of Water – ۲۰۱۷) ساختهی گییرمو دل تورو، مرز میان افسانه و واقعیت را از نو تعریف کرد. داستان عشق میان زنی لال و موجودی اسرارآمیز از اعماق آب، استعارهای از تفاوت، آزادی و انسانیت است. این فیلم در اسکار با ۱۳ نامزدی و ۴ جایزه از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی، تاریخساز شد و نشان داد که فانتزی میتواند اوج هنری سینما را نیز لمس کند.
در تازهترین نمونه، «شرور» (Wicked – ۲۰۲۵) که اقتباسی از موزیکال مشهور برادوی است، از آثار پرانتظار فصل جوایز بهشمار میرود. فیلم با بازی سیynthia ارایوو و آریانا گرانده، نگاهی متفاوت به دنیای جادوگر شهر اوز دارد و پیش از اکران نیز تحسین منتقدان را برانگیخته است. با توجه به واکنشهای اولیه و فضای هنری اثر، انتظار میرود «شرور» در فهرست نامزدهای اصلی اسکار ۲۰۲۶ در چند رشته از جمله طراحی صحنه، موسیقی و بازیگری بدرخشد.
از «یاران حلقه» تا «شکل آب» و «شرور»، مسیر فانتزی در جوایز اسکار نشان میدهد که این ژانر تنها برای سرگرمی نیست؛ میتواند فلسفه، عشق، تاریخ و احساس را در قالبی خیالانگیز بیان کند. در این صفحه میتوانید این آثار تحسینشده را مرور کنید — فیلمهایی که نشان دادند خیال، وقتی صادقانه روایت شود، میتواند معتبرترین جوایز واقعیت را بهدست آورد.