خداحافظی با خالق «شکسپیر عاشق»؛ تام استوپارد در ۸۸ سالگی درگذشت

جهان ادبیات نمایشی و سینما یکی از بزرگ‌ترین قلم‌های خود را از دست داد. سر تام استوپارد، نمایشنامه‌نویس و فیلمنامه‌نویس برجسته بریتانیایی که اصالتی چکی داشت، روز گذشته ۸ آذر ۱۴۰۴ (۲۹ نوامبر ۲۰۲۵) در سن ۸۸ سالگی در منزل شخصی‌اش در دورست انگلستان، در آرامش و در کنار خانواده‌اش چشم از جهان فروبست. استوپارد که نامش با هوشمندی کلامی، ساختارهای پیچیده روایی و طنز فلسفی گره خورده بود، میراثی گران‌بها از خود در تئاتر برادوی و سینمای هالیوود بر جای گذاشت.

اگرچه استوپارد در دنیای تئاتر با کسب ۵ جایزه تونی (Tony Awards) یک اسطوره تمام‌عیار محسوب می‌شود و با آثاری چون «روزنکرانتز و گیلدنسترن مرده‌اند» (Rosencrantz and Guildenstern Are Dead) شناخته می‌شود، اما شهرت جهانی او در سینما با فیلم «شکسپیر عاشق» (Shakespeare in Love) به اوج رسید. او برای نگارش فیلمنامه این اثر در سال ۱۹۹۸، موفق به کسب جایزه اسکار بهترین فیلمنامه اورجینال شد. این فیلم در هفتاد و یکمین دوره جوایز اسکار در یک رقابت جنجالی و تاریخی، توانست جایزه بهترین فیلم را از چنگال درام جنگی استیون اسپیلبرگ، یعنی «نجات سرباز رایان» برباید؛ اتفاقی که بسیاری آن را بزرگترین شگفتی (و شاید ناعدالتی) تاریخ اسکار می‌دانند و ردپای کمپین‌های تبلیغاتی هاروی واینستین در آن دیده می‌شد.

نمایندگان استوپارد در بیانیه‌ای احساسی اعلام کردند: «او به خاطر آثارش، درخشندگی و انسانیت نهفته در آن‌ها، شوخ‌طبعی، گشاده‌دستی روحی و عشق عمیقش به زبان انگلیسی در یادها خواهد ماند.» استوپارد که در سال ۱۹۳۷ در چکسلواکی متولد شده بود، در کودکی برای فرار از نازی‌ها به سنگاپور و سپس هند گریخت و در نهایت در انگلستان ساکن شد. تسلط خیره‌کننده او بر زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم، همواره مورد تحسین منتقدان بود.

علاوه بر «شکسپیر عاشق»، استوپارد در نگارش فیلمنامه‌های مهم دیگری نیز نقش داشت، اما رابطه حرفه‌ای او با استیون اسپیلبرگ همواره پیچیده و جذاب بود. با اینکه فیلمنامه استوپارد برای «شکسپیر عاشق» مانع از اسکار گرفتن فیلم اسپیلبرگ شد، اما سال‌ها قبل، استوپارد فیلمنامه‌نویس یکی از شخصی‌ترین آثار اسپیلبرگ یعنی «امپراتوری خورشید» (Empire of the Sun) بود. او که همواره منتقد رویکرد احساسی اسپیلبرگ بود، توانست تعادلی بی‌نظیر در روایت آن فیلم ایجاد کند. استوپارد از همسرش «سابرینا گینس»، چهار پسر و نوه‌هایش به یادگار مانده است. مرگ او پایان دورانی طلایی برای نمایشنامه‌نویسی مدرن بریتانیا محسوب می‌شود.

The Hollywood Reporter