عذرخواهی کارگردان «او نمی‌خوابد» و دلایلش برای اصرار بر زبان آذری
-
فیلم «او نمی‌خوابد» به کارگردانی رضا جمالی نخستین اثری بود که در بخش مسابقه بین‌الملل چهل‌وسومین جشنواره جهانی فیلم فجر روی پرده رفت؛ فیلمی تماما آذری‌زبان که روایت آن در مرز ایران و آذربایجان می‌گذرد و در نشست خبری‌اش نیز به دلیل نداشتن زیرنویس فارسی، با عذرخواهی کارگردان آغاز شد.
روایت مردی که ۲۰ سال خواب را از دست داده است
داستان فیلم درباره پیرمردی است که در دوران حضور در جبهه مجروح شده و دو دهه است قادر به خوابیدن نیست. اهالی روستا هرکدام با شیوه‌های سنتی و بومی خود تلاش می‌کنند درمانی برای او بیابند.
نقش پستچی روستا ـ تنها پل ارتباطی مردم با نیروهای رزمنده ـ را حسین عابدینی ایفا می‌کند؛ بازیگری که تنها چهره شناخته‌شده این فیلم است و دیگر نقش‌ها را بازیگران بومی اردبیل بر عهده دارند.
اصالت زبانی؛ انتخابی آگاهانه
جمالی در نشست فیلم، با وجود عذرخواهی بابت نبود زیرنویس، تأکید کرد زبان اثر بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت جغرافیایی فیلم است:
«وقتی درباره یک منطقه فیلم می‌سازیم، زبان آن بخش مهمی از روح اثر است. من گویشی را در فیلم جاری کردم که خودم در آن رشد کرده‌ام.»
او همچنین تنوع فرهنگی ایران را از سرمایه‌های ارزشمند کشور دانست و گفت باید از فیلم‌هایی که با زبان‌های بومی ساخته می‌شوند حمایت جدی‌تری شود.
ادای دینی به زبان مادری
حسین عابدینی نیز که برای نخستین‌بار در یک فیلم بلند تماما آذری صحبت کرده، این تجربه را پاسداشت زبان مادری خود توصیف کرد:
«در ۳۰ سال بازیگری، تقریباً همیشه به فارسی نقش بازی کرده‌ام، اما این‌بار تمام دیالوگ‌هایم آذری بود و احساس بسیار خوبی داشتم.»
سینما مهم‌تر از زبان دیالوگ
علی نوری اسکویی، تهیه‌کننده اثر، با اشاره به تجربه فعالیت در کشورهای مختلف گفت:
«این فیلم زبان جهانی سینما را دارد. مهم نیست دیالوگ‌ها چیست، مهم این است که کارگردان چقدر جدی پای اثرش می‌ایستد.»
او «او نمی‌خوابد» را اثری بی‌ادعا، اما عمیق دانست و اعلام کرد که از ساخت ادامه پازل فیلم‌های جمالی در اقلیم شمال ایران حمایت خواهد کرد.
همراهی با نابازیگران محلی
عابدینی درباره همکاری با بازیگران بومی اردبیل گفت:
«تمام قواعد بازیگری‌ام را کنار گذاشتم تا بازی من روی بازی نابازیگران سایه نیندازد. سعی کردم کاملاً هم‌سطح آنها حرکت کنم.»
پیام اصلی؛ مرزها واقعی‌اند و درعین‌حال نیستند
جمالی درباره مضمون فیلم گفت:
«مرزها را سیاست‌مداران ساخته‌اند، اما ارزش‌های انسانی فراتر از مرزهاست. فیلم می‌گوید چگونه انسانیت می‌تواند خشونت مرزها را کم‌رنگ کند.»
نوری اسکویی نیز نگاه فیلم به جنگ را «فانتزی، عمیق و متفاوت» توصیف کرد و این ویژگی را امضای سینمای رضا جمالی دانست.
منبع: ایلنا
رضا جمالی
جشنواره فجر