پشت‌پرده بزرگداشت کیانوش عیاری؛ از اشک لادن طاهری تا روایت‌های ناگفته «شبح کژدم»
-
در ادامه برنامه «کلاسیک‌های کانون کارگردانان سینمای ایران»، شامگاه دوشنبه ۲۹ آبان، مراسم بزرگداشت کیانوش عیاری با نمایش نسخه ترمیم‌شده فیلم «شبح کژدم» در موزه سینما برگزار شد. در این مراسم از کیانوش عیاری، سالار عشقی (کهن‌سال‌ترین کارگردان زنده سینمای ایران) و لادن طاهری (مدیر فیلمخانه ملی ایران) با اهدای نشان سپاس موزه سینما تجلیل شد.
«شبح کژدم»؛ اثری کم‌تکرار با تأثیر ماندگار
اصغر نعیمی در ابتدای مراسم، بیانیه کانون کارگردانان را درباره فیلم «شبح کژدم» قرائت کرد؛ فیلمی که به‌گفته او با وجود تولید محدود آثار مشابه در زمان خود، نقش پررنگی در شکل‌گیری نگاه نسل بعدی فیلمسازان داشته است. در این متن، شجاعت فرم‌گرایی عیاری، روایت چندلایه و نگاه شخصی او در ساخت فیلمی کم‌بودجه اما الهام‌بخش مورد تأکید قرار گرفت.
روایت محسن امیریوسفی از سال ساخت یک فیلم ماندگار
محسن امیریوسفی با یادآوری اهمیت تولیدات سینمای ایران در سال ۱۳۶۵ گفت:
«شبح کژدم یکی از اثرگذارترین فیلم‌های آن سال بود؛ فیلمی که جزو اولین آثار پس از انقلاب محسوب می‌شود که صداگذاری سر صحنه داشت، آن هم در دوره‌ای که دوبله رایج‌ترین شیوه آماده‌سازی فیلم برای اکران بود.»
عیاری: ۶ ماه تلاش کردم تا حق صداگذاری سر صحنه را بگیرم
کیانوش عیاری در بخش دیگری از مراسم، از دشواری‌هایش برای اجرای صدابرداری سر صحنه در آن زمان گفت:
«شش ماه بین ارشاد و فارابی در رفت‌وآمد بودم تا ثابت کنم صداگذاری سر صحنه نه تنها هزینه اضافی نیست، بلکه بخشی ضروری از شرافت سینمای حرفه‌ای است.»
او در ادامه خاطره‌ای از واکنش حسن رضایی، بازیگر فیلم، بیان کرد که وقتی فهمیده قرار است صداگذاری سر صحنه انجام شود، با نگرانی گریه کرده بود و به‌گفته عیاری قصد داشته از پروژه کناره‌گیری کند.
عبور از مرزهای ممیزی با جسارت یک فیلمساز
امیریوسفی در بخش دیگری، تأکید کرد که «شبح کژدم» تنها یک تجربه فنی نبود؛ بلکه با انتخاب صدابرداری سر صحنه، مرزهای نظارتی و دخالت افراد خارج از گروه فیلم‌سازی را جابه‌جا کرد. او همچنین یادآوری کرد که همین روحیه تجربه‌گرایی عیاری ۳۰ سال بعد در فیلم «کاناپه» نیز دیده شد.
تقدیر از لادن طاهری؛ زنی که سال‌ها بی‌صدا میراث سینمای ایران را نگه داشته است
در بخش بعدی مراسم، نشان سپاس موزه سینما به لادن طاهری اهدا شد؛ مدیری که سال‌ها بدون تمایل به حضور در رسانه‌ها، مسئولیت نگهداری از آثار ارزشمند فیلمخانه ملی ایران را برعهده داشته است.
او با قدردانی از فیلمسازانی که آثارشان را به فیلمخانه سپرده‌اند، گفت:
«بزرگ‌ترین سرمایه من اعتماد هنرمندانی است که نتیجه سال‌ها تلاش خود را برای نگهداری در فیلمخانه به ما می‌سپارند.»
تکریم سالار عشقی؛ مسن‌ترین فیلمساز زنده ایران
یکی از بخش‌های احساسی مراسم، پخش ویدئوی معرفی سالار عشقی بود؛ کارگردانی که اکنون ۹۷ سال دارد و به‌گفته اصغر نعیمی «کهن‌سال‌ترین سینماگر زنده ایران» محسوب می‌شود. لادن طاهری که مسئولیت ترمیم آثار او را پذیرفته، در نخستین دیدار با این فیلمساز پیشکسوت به‌قدری تحت تأثیر قرار گرفته که اشک شوق ریخته است.
پایانی با نمایش نسخه ترمیم‌شده «شبح کژدم»
در پایان، نسخه بازسازی‌شده فیلم «شبح کژدم» به نویسندگی و کارگردانی کیانوش عیاری با حضور عوامل و هنرمندان روی پرده رفت؛ نسخه‌ای که به‌همت فیلمخانه ملی ایران ترمیم شده و بار دیگر امکان تماشای یکی از مهم‌ترین آثار سینمای ایران را فراهم کرده است.
منبع: ایسنا
کیانوش عیاری