حواشی انتشار غیرقانونی فیلم «کاناپه» + واکنش کیانوش عیاری

فیلم «کاناپه» به کارگردانی کیانوش عیاری که از سال ۱۳۹۵ در توقیف به سر می‌برد، به شکلی غیرمجاز در پلتفرم‌های غیررسمی منتشر شد. این اقدام غیرقانونی، واکنش شدید کارگردان فیلم را در پی داشت. عیاری در نامه‌ای که به خبرآنلاین ارسال کرده، ناراحتی خود را از این اتفاق ابراز کرده و آن را ضربه‌ای مضاعف به حقوق مادی و معنوی خود دانسته است.

وی در این نامه نوشته است: «مردم شریف ایران،

من، کیانوش عیاری، کارگردان فیلم کاناپه، قاطعانه اعلام می‌کنم که از نمایش غیرقانونی و قاچاق این اثر در پلتفرم‌های غیرمجاز ناراضی هستم. توقیف این فیلم هدیه‌ای از سوی مسئولان وقت سینما بود و اکنون، انتشار غیرقانونی آن ضربه‌ای مضاعف به حقوق مادی و معنوی من وارد خواهد کرد.

فیلم کاناپه در سال ۱۳۹۵ با هزینه‌ زیادی ساخته شد، و با توجه به نرخ تورم و شرایط اقتصادی کنونی، هرگونه نمایش غیرقانونی آن زیان جبران‌ناپذیری برای من به همراه دارد. این فیلم نیز، همچون دیگر آثارم از "آبادانی‌ها" و "شبح کژدم" گرفته تا "دو نیمه سیب"، "سفره ایرانی"، "بیدار شو آرزو"، "بودن یا نبودن" و "خانه پدری"، هرگز فرصت نمایش عادی در سینما را نیافت و در مسیر اکران با موانع بی‌شمار مواجه شد.»

او همچنین افزود:

از تمامی دوستداران سینما و مخاطبان آثارم تقاضا دارم که از تماشای نسخه‌های قاچاق کاناپه خودداری کنند. اگر در فضای مجازی به این فیلم برخورد کردید، با وجدانی آسوده از انتشار و تماشای آن بپرهیزید و نسخه‌های موجود را پاک کنید. این تنها راهی است که می‌توانم در آینده، در شرایطی عادلانه و در فضایی مناسب، این فیلم را به‌طور رسمی و شایسته به نمایش بگذارم.

انتشار غیرقانونی «کاناپه» بار دیگر مسئله توقیف فیلم‌ها و تبعات آن برای سینمای ایران را پررنگ کرده است. این اتفاق نه‌تنها موجب زیان مالی و معنوی برای سازندگان اثر می‌شود، بلکه بحث‌هایی پیرامون لزوم تجدیدنظر در سیاست‌های نظارتی بر آثار سینمایی را نیز برانگیخته است. به نظر می‌رسد که سرنوشت این فیلم و سایر آثار توقیفی همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

گفتنی است:
در سال‌های اخیر، انتشار غیرقانونی فیلم‌های توقیفی به یکی از چالش‌های بزرگ سینمای ایران تبدیل شده است. آثاری مانند «قاتل و وحشی» به کارگردانی حمید نعمت‌الله، «اورکا» ساخته سحر مصیبی، و «تفریق» از مانی حقیقی به دلایل مختلف از اکران رسمی بازماندند و در نهایت نسخه‌های غیرمجاز آن‌ها در فضای مجازی منتشر شد. همچنین، فیلم «برادران لیلا» به کارگردانی سعید روستایی که در جشنواره کن ۲۰۲۲ تحسین شد، به دلیل عدم دریافت مجوز، قاچاق شد. این اتفاق برای فیلم‌های مطرحی مانند «سنتوری» اثر داریوش مهرجویی، «جنگ جهانی سوم» ساخته هومن سیدی و «دیدن این فیلم جرم است» به کارگردانی رضا زهتابچیان نیز رخ داد. این روند نه‌تنها به حقوق مادی و معنوی سازندگان آثار آسیب می‌زند، بلکه امکان اکران رسمی و بهره‌برداری قانونی از فیلم‌ها را نیز از بین می‌برد.