سیر تکامل وحشت, بهترین فیلم ترسناک هر دهه برای هالووین

از جن‌گیری فراطبیعی تا وحشت روان‌شناختی مدرن، سفری در تاریخ سینمای وحشت با بهترین فیلم هر دهه از ۱۹۷۰ تا امروز برای تماشای هالووین.

ژانر وحشت دهه‌هاست که مخاطبان را میخکوب کرده و با هر نسل، کابوس‌های جدیدی را به تصویر کشیده است. از ارواح وهم‌انگیز تا قاتلان نقاب‌دار، این ژانر همواره آینه‌ای برای عمیق‌ترین ترس‌های ما بوده و مدام خود را بازآفرینی کرده است. با نزدیک شدن به هالووین (۹ آبان ۱۴۰۴ / ۳۱ اکتبر ۲۰۲۵)، بهترین زمان است تا نگاهی بیندازیم به بهترین فیلم ترسناک هر دهه از ۱۹۷۰ تا امروز؛ فیلم‌هایی که دوران خود را تعریف کردند و خلاقیت بی‌پایان این ژانر را به نمایش گذاشتند.

• دهه ۱۹۷۰: جن‌گیر (The Exorcist - 1973) کارگردان ویلیام فریدکین (William Friedkin) با این شاهکار فراطبیعی، ژانر وحشت را برای همیشه متحول کرد. داستان تسخیر شیطانی رگان (Regan) و تلاش دو کشیش برای نجات او، با چنان واقع‌گرایی تکان‌دهنده‌ای (از گریم تا جلوه‌های ویژه عملی) به تصویر کشیده شد که تماشاگران در سینماها غش می‌کردند. فیلم با فضاسازی سرد و دوربین صبورش، وحشتی عمیق را بدون تکیه بر جامپ‌اسکر خلق کرد و بحث‌هایی جدی درباره علم و ماوراءالطبیعه به راه انداخت. (امتیاز ۷۸٪ راتن تومیتوز)

• دهه ۱۹۸۰: درخشش (The Shining - 1980) استنلی کوبریک (Stanley Kubrick) با اقتباس آزادش از رمان استیون کینگ، یک کابوس روان‌شناختی تمام‌عیار خلق کرد. داستان نویسنده‌ای به نام جک تورنس (Jack Torrance) با بازی جک نیکلسون (Jack Nicholson) که در هتلی دورافتاده به تدریج به جنون کشیده می‌شود، با کارگردانی دقیق و سرد کوبریک به تجربه‌ای وهم‌آلود تبدیل شد. راهروهای بی‌پایان، الگوهای عجیب و موسیقی متن دلهره‌آور، فضایی خفقان‌آور ساختند که به جای ترس‌های لحظه‌ای، بر ناراحتی و جنون تدریجی تکیه داشت. (امتیاز ۸۴٪ راتن تومیتوز)

• دهه ۱۹۹۰: سکوت بره‌ها (The Silence of the Lambs - 1991) جاناتان دمی (Jonathan Demme) با این تریلر روان‌شناختی، هیولاهای انسانی را به مرکز وحشت آورد. داستان کلاریس استارلینگ (Clarice Starling) با بازی جودی فاستر (Jodie Foster)، کارآموز FBI که برای دستگیری یک قاتل زنجیره‌ای از دکتر هانیبال لکتر (Hannibal Lecter) با بازی آنتونی هاپکینز (Anthony Hopkins) کمک می‌گیرد، ژانر وحشت را با درام کارآگاهی ترکیب کرد و جوایز اصلی اسکار را درو نمود. نماهای نزدیک و بازی‌های خیره‌کننده، تنش روانی را به اوج رساندند. (امتیاز ۹۵٪ راتن تومیتوز)

• دهه ۲۰۰۰: ضبط ([REC] - 2007) این فیلم اسپانیایی به کارگردانی ژاومه بالاگرو (Jaume Balagueró) و پاکو پلاسا (Paco Plaza)، ژانر تصاویر پیدا شده (found footage) را به اوج جدیدی رساند. داستان گزارشگر تلویزیونی و فیلمبردارش که در ساختمانی قرنطینه شده با ساکنانی آلوده و آدم‌خوار گیر می‌افتند، با واقع‌گرایی نفس‌گیر دوربین روی دست، فضاهای تنگ و صداگذاری پرتنش، وحشتی بی‌واسطه و غیرقابل پیش‌بینی را خلق کرد. (امتیاز ۹۰٪ راتن تومیتوز)

• دهه ۲۰۱۰: موروثی (Hereditary - 2018) آری استر (Ari Aster) در اولین فیلم بلند خود، وحشت فراطبیعی را با تراژدی خانوادگی و آسیب‌های روانی در هم آمیخت و یکی از نمونه‌های شاخص «وحشت متعالی» (elevated horror) را خلق کرد. داستان خانواده‌ای که پس از مرگ مادربزرگشان با رازی شوم در پیشینه خود روبرو می‌شوند، با بازی ویرانگر تونی کولت (Toni Collette)، فضاسازی دقیق و سرد، و تمرکز بر وحشت روان‌شناختی به جای ترس‌های لحظه‌ای، تجربه‌ای عمیقاً آزاردهنده و ماندگار ساخت. (امتیاز ۹۰٪ راتن تومیتوز)

• دهه ۲۰۲۰: با من حرف بزن (Talk to Me - 2023) برادران دنی و مایکل فیلیپو (Danny and Michael Philippou)، یوتیوبرهای استرالیایی، با اولین فیلم خود نگاهی تازه و مدرن به ژانر تسخیر ارائه دادند. داستان نوجوانانی که با استفاده از یک دست سرامیکی با ارواح ارتباط برقرار می‌کنند اما مرزها را رد می‌کنند، با کارگردانی پرانرژی، جلوه‌های ویژه واقع‌گرایانه و بازی درخشان سوفی وایلد (Sophie Wilde)، هم ترسناک و هم به شکلی غافلگیرکننده احساسی بود و ثابت کرد وحشت مدرن همچنان می‌تواند اصیل باشد. (امتیاز ۹۴٪ راتن تومیتوز)

منبع: Krittika Mukherjee