بهترین رئالیتی شو های ایرانی؛ از شب های مافیا تا ارتش سری
-
چند سالی است که رئالیتی شو (Reality Show) یا برنامه واقع‌نما در ایران رواج پیدا کرده و مورد استقبال زیادی قرار گرفته است. این برنامه‌ها که با هدف سرگرمی برای مخاطبان ساخته می‌شوند، عمدتا با حضور افراد معروف اتفاق می‌افتند. رئالیتی شوها این روزها سهم بزرگی در جذب مخاطب‌های ایرانی به رسانه دارند. حال این سوال پیش می‌آید که بهترین رئالیتی شو های ایرانی کدام برنامه‌ها هستند؟
ساخت رئالیتی شو نخست از آمریکا و دهه 2000 میلادی شروع شد. در این برنامه‌ها رویکرد جدیدی پیش گرفته شد. یعنی مخاطب با جنبه واقعی زندگی افراد معروف یا فردی که رئالیتی شو درباره آن ساخته می‌شد، روبه‌رو می‌شد. در واقع همین ویژگی رئالیتی‌شوها بود که سبب شد مردم از آنها استقبال کنند. از جمله معروف‌ترین رئالیتی‌شوهای دنیا رئالیتی شو شارک تنک (Shark Tank) و مسابقه امریکن آیدل (American Idol) هستند. رئالیتی شو می‌تواند ژانرهای مختلف از جمله زندگی شخصی، موسیقی، استعدادیابی و... داشته باشد و محدودیت خاصی ندارد. تنها شرکت‌کنندگان این برنامه‌ها باید بدون سناریوی خاصی مقابل دوربین قرار گیرند.
در ایران رئالیتی شو از دهه 90 با مفهوم واقعی‌ای که داشت به مخاطب معرفی شد. این برنامه‌ها با گسترش شبکه نمایش خانگی توانستند میان مخاطبان محبوب شوند و استقبال زیادی از آنها صورت گیرد تا جایی که تلویزیون نیز اقدام به ساخت رئالیتی‌شوهایی کرد. در این مقاله مجله پاراج قصد داریم به سراغ معرفی گلچینی از بهترین رئالیتی شو های ایرانی برویم.
بهترین رئالیتی شو های ایرانی
در ادامه 10 رئالیتی شو جذاب و سرگرم‌کننده ایرانی را که مخاطبان زیادی داشتند معرفی کرده و به بررسی جنبه‌های مثبت و منفی آن می‌پردازیم.
شب های مافیا یکی از مشهورترین و پرمخاطب‌ترین رئالیتی‌شوهای ایرانی است که نخستین بار از سال 1399 پخش خود را در شبکه نمایش خانگی شروع کرد. سعید ابوطالب در حقیقت بنیان‌گذار این برنامه بود که تا کنون 6 فصل آن طی 84 قسمت پخش شده است. البته کارگردانی فصول 5 و 6 آن برعهده محمدرضا رضائیان بود. این برنامه ژانری معمایی و فکری دارد با گردانندگی محمدرضا علیمردانی (گرداننده فصول اول، دوم و چهارم) به شهرت زیادی رسید. پس از آن کامبیز دیرباز (گرداننده فصل 3) و محمد بحرانی (گرداننده فصول 5 و 6) آن شدند. به گفته سازندگان این برنامه، شب‌های مافیا بدون هیچ سناریوی از پیش تعیین‌شده و دخالت کارگردان پیش می‌رفت. البته همیشه حواشی زیادی پیرامون این برنامه بود. از تقلب بازیگران گرفته تا بی‌احترامی آنها در طول بازی به یکدیگر، از جمله موارد پررنگ درباره این اثر بودند.
روند برنامه به این شکل است که 12 شرکت‌کننده از میان افراد مشهور به دو دسته شهروند و مافیا (اقلیت) تقسیم می‌شوند. از ماهیت نقش‌ها هیچکس به جز گرداننده و البته صاحب نقش مطلع نیست. حال هدف این بازی چیست؟ هدف این است که شهروندان شهر را از وجود مافیا پاک کنند. اما مافیاها باید طوری رفتار کنند که کسی به ماهیت آنها شک نکند. بازی پر از چالش، معما، فکت و استدلال است.
جوکر دومین عنوان از برترین رئالیتی شو های ایرانی است که قرار است به آن اشاره کنیم. این برنامه نخستین بار به کارگردانی احسان علیخانی در سال 1400 ساخته شد و گرداننده فصل اول آن سیامک انصاری بود. جوکر از فیلیمو پخش می‌شد و ژانری کمدی و خانوادگی دارد. نخست انتظار نمی‌رفت که این اثر موفق شود اما خیلی زود چنان به دل مخاطب نشست که استقبال زیادی از آن شد. فصل دوم جوکر در سال 1403 تحت عنوان جوکر ۲: طبقه بیست و یک پخش شد. فصل دوم نیز خیلی زود مقبول مخاطبان قرار گرفت و جز پربیننده ترین برنامه های شبکه نمایش خانگی در سال ۱۴۰۳ شد. البته جوکر از نقدها دور نماند و بخاطر استفاده از شوخی‌های نامناسب چندین بار مورد نکوهش قرار گرفت. اما به هر حال اکثریت مردم این اثر را دوست داشتند.
روند جوکر به این گونه است که از بازیگران و افراد معروف ایرانی برای شرکت در این مسابقه دعوت می‌شود. آنها در گروه‌های چند نفره قرار می‌گیرند و هر گروه در یک محیط دربسته قرار می‌گیرند. آنها باید تلاش کنند یکدیگر را بخندانند اما خودشان نخندند. از هر گروه یک بازیکن به فینال راه پیدا می‌کند.
تی ان تی یک ریلیتی شو ایرانی به کارگردانی و مجری‌گری حامد آهنگی است. این اثر در ژانر مسابقه و کمدی از پلتفرم فیلیمو در سال 1402 پخش شد و به پایان رسید. تی ان تی مجموعا 25 قسمت داشت و بسیار مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت. در واقع تی ان تی نخستین برنامه ایرانی بود که جنگ و مسابقه را با رئالیتی شو ترکیب کرده بود و یک اثر جدید به مخاطب نشان می‌داد. بازخوردها به این رئالیتی شو بسیار مثبت بود، به طوری که آیتم‌های آن مورد تحسین قرار گرفت و طراحی آن مورد تمجید واقع شد. نکته مثبت تی ان تی اجرای پرانرژی حامد آهنگی بود که به صورت خلاقانه اثر خود را به مخاطب ارائه داد و آنان را با خود همراه کرد.
روند این رئالیتی شو تا قسمت 6 بدین شکل بود که شرکت‌کنندگان از میان مردم عادی انتخاب می‌شدند، اما بعدها تصمیم بر این شد که افراد مشهور نیز همراه آنان برای اجرا در مسابقه شرکت‌کنند. در هر قسمت تی ان تی آیتم‌هایی چالش برانگیز وجود داشت که شرکت‌کننده باید از عهده انجام آن برمی‌آمد. شعار این برنامه این بود که «شیک می‌آیید اما شیک نمی‌توانید از این مسابقه بیرون بروید.»
شام ایرانی یکی از رئالیتی شو های ایرانی پیش رو بود که نخستین بار در سال 1390 تحت عنوان شام ایرانی 1390 تولید شد. دو فصل اول سریال به کارگردانی بیژن بیرنگ ساخته شد و در واقع وی ایده‌پرداز اصلی این اثر بود. سپس فصول 3 و 5 توسط محمد شایسته، فصول 6 تا 8 توسط سروش صحت و فصول 9 تا 17 توسط سعید ابوطالب کارگردانی شدند. جدیدترین نسخه این برنامه ژانر آشپزی در سال 1403 پخش شد و مورد استقبال زیادی قرار گرفت. چهار فصل ابتدایی مجموعه از شبکه نسیم پخش می‌شدند و فصول بعدی در شبکه نمایش خانگی قرار گرفتند. شام ایرانی همانقدر که جذاب و دیدنی بود، با حواشی فراوانی روبه‌رو بود. هر فصل این اثر تحسین‌ها و انتقاداتی از مخاطبان دریافت می‌کرد که مجموع آنها باعث شدند که یکی از پربیننده‌ترین ریلیتی شوهای ایرانی شود.
روند مسابقه به این صورت است که یک گروه چهارنفره از شرکت‌کنندگان زن و مرد سلبریتی انتخاب می‌شوند و طی چهار شب، هر شب در خانه یکی از شرکت‌کنندگان مهمان هستند. هر میزبان باید آداب میزبانی را به طور کامل رعایت کند و غذاها و دسرهای مطلوبی طبخ کند. در نهایت هر شرکت‌کننده به میزبان نمره می‌دهد و مجموع نمرات هر فرد، برنده مسابقه را مشخص می‌کنند. فصل جدید این سریال با حضور داوران آشپزی برگزار شد که در امتیازدهی نقش داشتند.
مهران مدیری یکی از بهترین شومن‌های ایرانی است که کارگردانی وی در آثار کمدی سریالی زبان‌زد است. وی در سال 1402 تصمیم گرفت یک رئالیتی‌شو با تم مسابقه برگزار کند که تبدیل به یکی از بهترین رئالیتی شو های ایرانی شد. این اثر توسط مدیری و محمدرضا درخشان کارگردانی شد. همچنین آقای مدیری و نیما شعبان‌نژاد مجریان برنامه بودند. اسکار تنها 24 قسمت داشت که از یک رئالیتی شو به نام کارفرما (Taskmaster) الهام گرفته شده بود. استقبال از اسکار بسیار زیاد بود و این برنامه برای مخاطب جذابیت فراوانی داشت. اسکار چندان با حواشی روبه‌رو نشد و مخاطبان مجذوب طنز و سرگرمی آن شدند.
اسکار به این صورت برگزار می‌شد که در هر فصل 4 شرکت‌کننده از میان افراد معروف برای برنامه انتخاب می‌شدند و چهار قسمت طول مدت هر فصل بود. در روند برنامه یک سری چالش و وظیفه از جانب گرداننده به شرکت‌کننده محول می‌شد. در انتهای هر فصل امتیازات محاسبه می‌شدند. کسی که بیشترین امتیاز را می‌گرفت برنده جایزه اسکار می‌شد. همچنین فردی که کمترین میزان امتیاز را دریافت می‌کرد، موظف بود مسئولیتی اجتماعی انجام دهد.
سعید ابوطالب پس از موفقیت شب‌های مافیا تصمیم گرفت به سراغ یک رئالیتی شو دیگر برود. این اثر از سال 1401 بر روی پلتفرم فیلم نت قرار گرفت و تا کنون 3 فصل و 53 قسمت از آن پخش شده است. گرداننده فصول اول و دوم کامبیز دیرباز و گرداننده فصل سوم مجید واشقانی بود. اگرچه پدرخوانده جذابیت شب‌های مافیا را نداشت اما در سبک معمایی یک رئالیتی شو ایرانی جذاب بود. این اثر توانست مخاطبان زیادی را جذب خود کند. خصوصا گردانندگی کامبیز دیرباز در دو فصل اول بسیار مورد توجه قرار گرفت.
روند این مسابقه مشابه بازی مافیا است اما در این اثر نقش‌های بیشتری به جز شهروند و مافیا دارد که هرکدام از آنها نیز اختیارات مخصوص به خود را دارند. این اثر سناریوی مخصوصی دارد که پر از تعلیق، فریب، استدلال و معما است. بازیکنان باید در این شرایط سخت که فضای بازی الهام گرفته از آثار سینمایی مشهور است، به بازی خود ادامه دهند. البته پدرخوانده نیز با حواشی تقلب بازیکنان روبه‌رو شد اما با معرفی تاپ پلیرهایی همچون بهاره افشاری، مجید واشقانی و امیرعلی نبویان بسیار مورد استقبال قرار گرفت.
صداتو یکی از متفاوت‌ترین رئالیتی شو های جذاب این فهرست است. کارگردانی صداتو برعهده حامد جوادزاده و سید مهدی سعیدی بود و در سال 1402 پخش خود را از فیلیمو شروع کرد. گرداننده صداتو محسن کیایی بود و مجموعه طی دو فصل و 25 قسمت پخش شده است. صداتو ترکیبی از ریلیتی شو، گیم شو، پنل شو و موسیقی است که از روی برنامه کره ای I Can See Your Voice الهام گرفته شد. در این مجموعه شبنم مقدمی، محمد بحرانی، محسن شریفیان و امیرمهدی ژوله به عنوان داور یا کمک وجود داشتند و بخش مهمی از برنامه بودند. صداتو با استقبال بسیار خوبی روبه‌رو شد و توانست پرمخاطب شود. البته حواشی مختلفی پیرامون این مسابقه وجود داشت که به هر حال چیز جدیدی نبود.
روند مسابقه صداتو به این صورت است که در هر قسمت 6 اجراکننده وجود دارند که یا خواننده هستند و یا ادای خواننده بودن را درمی‌آورند. در هر قسمت یک شرکت‌کننده به کمک همیارها باید حدس بزند که چه کیی خوش صدا نیست تا او را حذف کند و چه کسی خوش صداست تا او را به فینال برساند. در هر قسمت حداقل یک و حداکثر 5 خواننده واقعی حضور دارند.
ناتو نیز یکی از بهترین رئالیتی شو های ایرانی بود که از سال 1402 پخش خود را از فیلم نت شروع کرد و مجموعا دو فصل و 22 قسمت داشت. مهدی صفی‌یاری کارگردان این رئالیتی شو بود و محمدرضا علیمردانی گردانندگی آن را برعهده داشت. ناتو اگرچه با ضعف‌هایی همراه بود اما در نوع و سبک خود اثری مطلوب محسوب می‌شد. این اثر ژانری معمایی و فکری دارد که بسیار دلنشین بود. ناتو نیز مانند سایر رئالیتی شوها با حضور افراد معروف و بازیگران برگزار شد که بر جذابیت سریال افزودند.
روند برنامه به این صورت است که در هر قسمت شاهد حضور 5 الی 6 بازیکن هستیم. در بازی 10 مرحله وجود دارد و در هر مرحله یک خصیصه یا حقیقت از زندگی ناتو بازی رو می‌شود و به دنبال آن سوالی با 5 گزینه پرسیده می‌شود. حال ناتو کیست؟ ناتو یکی از بازیکنان است که جواب تمامی سوالات را می‌داند و به جز خودش و گرداننده پنهان بازی، کسی از هویتش خبر ندارد. در طی این 10 مرحله بازیکنان باید با همکاری هم به سوالات پاسخ دهند.
منتالیست عنوان بعدی این فهرست و یک رئالیتی شو ایرانی متفاوت است. سینا مهدوی کارگردان این اثر بود که در ژانر معمایی و هیجان‌انگیز ساخته شد. این برنامه از پلتفرم فیلیمو در سال 1401 منتشر می‌شد و خیلی زود توانست پرمخاطب شود. تعداد قسمت‌های منتالیست مجموعا 9 قسمت بودند. حال منتالیست چه معنایی دارد؟ این واژه به صورت لغوی به معنای روان‌کاو است. در واقع منتالیست در این برنامه عکس‌العمل‌ها و حرکاتی انجام می‌دهد که مانند شعبده‌بازی است اما هیچ ریشه‌ای در علوم ماورا ندارد. در واقع منتالیست صرفا به کمک علم روانشناسی، اعداد و ارقام و هوش کارهایی انجام می‌دهد که به نظر شما غیرممکن است.
روند این رئالیتی شو به این صورت بود که سعید فتحی‌روشن در میان مردم ظاهر می‌شود. او بدون هیچ سناریوی از پیش تعیین شده‌ای کارهایی انجام می‌دهد که باور ِآن به شدت دشوار است. در طول این برنامه مرزهای خیال و واقعیت بسیار باریک می‌شود.
ارتش سری آخرین رئالیتی شو این فهرست است که قصد داریم آن را معرفی کنیم. سعید ابوطالب سازنده این اثر بود و گردانندگی این برنامه را امیرعلی نبویان انجام داد. در واقع ارتش‌سری به نوعی مشابه همان شب‌های مافیا است که در سال 1401 پخش شد. این برنامه حالت معمایی دارد که شرکت‌کنندگان آن از جمله بازیگران و افراد مشهور هستند. البته این اثر نسبت به شب‌های مافیا قدرت کمتری داشت اما خیلی زود توانست پرمخاطب شود و بیننده با آن ارتباط برقرار کند. همچنین اجرای امیرعلی نبویان نیز مورد استقبال قرار گرفت.
فضای این مسابقه با الهام از سریال ارتش سری ساخته شده است و در زمان جنگ جهانی دوم روایت می‌شود. سناریو به این صورت است که 10 نفر از بازیکنان با نقش‌های مختلفی مانند پارتیزان، سرهنگ کسلر، گشتاپو، خلبان، راینهارد و… در کافه‌ای به اسم کافه کاندید در بلژیک ۱۹۴۵ جمع می‌شوند. آنها باید یک بازی معمایی و استدلالی انجام دهند.
کلام آخراین مطلب درباره بهترین رئالیتی شو های ایرانی بود و سعی کردیم پرمخاطب‌ترین و بهترین‌ها را به شما معرفی کنیم. ساخت رئالیتی‌شوها از دهه 90 در ایران مرسوم شد و به دلیل ماهیت پرحاشیه و هیجان‌انگیز خود بسیار مورد تحسین مخاطبان قرار گرفتند. البته بارها حواشی‌ای پیش آمده که این آثار سناریوی از پیش تعیین شده دارند، اما سازندگان آن خلاف این ادعا می‌کنند. نظر شما درباره چنین برنامه‌هایی چیست؟ آیا از ساخت رئالیتی شوهای ایرانی رضایت دارید؟ بهترین ریلیتی شو ایرانی از نظر شما کدام عنوان است؟ از همراهی شما متشکریم.