شلی دووال

شلی دووال (۱۹۴۹ – ۲۰۲۴) بازیگر و تهیه‌کننده نمادین آمریکایی بود که به خاطر ایفای نقش شخصیت‌های نامتعارف شهرت داشت. او با نقش‌های ماندگاری چون وندی تورنس در The Shining (درخشش) (۱۹۸۰) و آلیو اویل در Popeye (پاپای) (۱۹۸۰) جاودانه شد. همکاری‌های درخشان او با کارگردان بزرگ، رابرت آلتمن، به‌ویژه در فیلم 3 Women (۳ زن) (۱۹۷۷)، جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره کن را برایش به ارمغان آورد. دووال همچنین با تهیه مجموعه Faerie Tale Theatre (تئاتر افسانه‌های پریان) پیشگام تولید برنامه‌های باکیفیت برای کودکان بود.

کودکی و سال‌های ابتدایی

شلی دووال در هیوستون تگزاس بزرگ شد. او کودکی پرانرژی و هنرمند بود و مادرش به او لقب «موش شیدا» داده بود. برخلاف بسیاری از بازیگران، او در کودکی آرزو داشت دانشمند شود. زندگی او در سال ۱۹۷۰ به شکلی کاملاً تصادفی دگرگون شد؛ زمانی که دستیاران رابرت آلتمن در یک مهمانی متوجه شخصیت خاص او شدند. این کشف، مسیر زندگی او را برای همیشه تغییر داد و او را به یکی از چهره‌های شاخص «هالیوود نو» در دهه ۱۹۷۰ تبدیل کرد.

شروع کار حرفه‌ای

دووال کار خود را به شکلی غیرمتعارف با فیلم Brewster McCloud (بروستر مک‌کلاود) (۱۹۷۰) به کارگردانی رابرت آلتمن آغاز کرد که شیفته شخصیت بی‌بدیل او شده بود. او به سرعت به یکی از بازیگران ثابت فیلم‌های آلتمن تبدیل شد و در دهه ۱۹۷۰ به شهرت رسید. پس از فیلم Manna from Heaven (مانا از بهشت) (۲۰۰۲)، او یک وقفه طولانی را آغاز کرد. دووال در نهایت با ایفای آخرین نقش خود در فیلم ترسناک مستقل The Forest Hills (فارست هیلز) (۲۰۲۳)، پس از ۲۱ سال دوری، به پرده سینما بازگشت.

فیلم‌های شلی دووال

کارنامه سینمایی شلی دووال دو مرحله متفاوت را به نمایش می‌گذارد. مرحله اول، همکاری پرثمر او با رابرت آلتمن در فیلم‌هایی چون Nashville (نشویل) (۱۹۷۵) و نقش‌آفرینی برنده‌ جایزه‌اش در 3 Women (۳ زن) (۱۹۷۷) بود. مرحله دوم، بازی نمادین و طاقت‌فرسای او در نقش وندی تورنس در فیلم The Shining (درخشش) (۱۹۸۰) به کارگردانی استنلی کوبریک بود. نقش‌های دلنشین او در Popeye (پاپای) (۱۹۸۰)، Time Bandits (سارقان زمان) (۱۹۸۱) و کمدی Roxanne (راکسن) (۱۹۸۷) نیز تطبیق‌پذیری فوق‌العاده او را نشان می‌دهند.

سریال‌های شلی دووال

بخش مهمی از میراث شلی دووال به فعالیت‌های نوآورانه او به‌عنوان تهیه‌کننده و مجری در تلویزیون بازمی‌گردد. شاهکار او در این زمینه، مجموعه تحسین‌شده Faerie Tale Theatre (تئاتر افسانه‌های پریان) (۱۹۸۲-۱۹۸۷) بود که برای شبکه شوتایم ساخت و تهیه‌کنندگی کرد. او همچنین سریال‌های موفق دیگری چون Tall Tales & Legends (داستان‌ها و افسانه‌های بلند) و Bedtime Stories (داستان‌های شبانه شلی دووال) را تولید کرد. این آثار او را به‌عنوان یک نیروی خلاق و پیشگام تولید برنامه‌های باکیفیت و پرستاره برای کودکان تثبیت کردند.

جوایز و افتخارات

برجسته‌ترین جایزه کارنامه شلی دووال، جایزه بهترین بازیگر زن از جشنواره فیلم کن در سال ۱۹۷۷ برای فیلم 3 Women (۳ زن) است. او همچنین برای همین فیلم نامزد جایزه بفتا شد. نامزدی‌های او برای جایزه امی به‌عنوان تهیه‌کننده برنامه‌های کودک نیز بخش مهمی از افتخارات اوست. در یک حرکت نمادین، نامزدی ناعادلانه او برای جایزه تمشک طلایی برای فیلم The Shining (درخشش) در سال ۲۰۲۲ پس گرفته شد که نشان از قدردانی دوباره از اجرای قدرتمند او داشت.

زندگی شخصی

شلی دووال در دهه ۷۰ با چهره‌های سرشناسی چون پل سایمون و رینگو استار در ارتباط بود. پایدارترین رابطه او با دن گیلروی، موزیسین، بود که از سال ۱۹۸۹ تا زمان مرگش در سال ۲۰۲۴ ادامه داشت. او در سال ۲۰۰۲ برای مراقبت از خانواده‌اش از بازیگری کناره‌گیری کرد. وضعیت سلامت روان او پس از مصاحبه جنجالی با برنامه «دکتر فیل» در سال ۲۰۱۶ مورد توجه عمومی قرار گرفت. دووال در نهایت در ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۴ بر اثر عوارض دیابت درگذشت.