رابرت شاو

رابرت شاو، بازیگری که با نقش‌های نمادینی چون کوئینت، شکارچی وسواسی کوسه در «آرواره‌ها»، و قاتل خونسرد در «از روسیه با عشق» در حافظه سینما ماندگار شد، هنرمندی چندوجهی بود. او برای ایفای نقش شاه هنری هشتم در «مردی برای تمام فصول» نامزد جایزه اسکار شد و با حضور در فیلم برنده اسکار «نیش»، جایگاه خود را به عنوان یک ستاره بزرگ تثبیت کرد.

اما شاو فراتر از یک بازیگر بود؛ او یک نویسنده تحسین‌شده نیز به شمار می‌رفت که برای رمانش جایزه معتبر ادبی هاثورندن را دریافت کرد. زندگی شخصی او با تراژدی‌هایی چون خودکشی پدرش و مبارزه خودش با اعتیاد به الکل گره خورده بود که به نقش‌های پرقدرت او عمق می‌بخشید. مرگ ناگهانی‌اش بر اثر حمله قلبی در سن ۵۱ سالگی، پایانی زودهنگام بر کارنامه درخشان این هنرمند بزرگ بود.

کودکی و سال‌های ابتدایی

رابرت آرچیبالد شاو (Robert Archibald Shaw) در ۹ اوت ۱۹۲۷ در وسافتون، لانکاشر انگلستان به دنیا آمد. پدرش، توماس شاو (Thomas Shaw)، پزشکی با اصالت اسکاتلندی بود و مادرش، دورین (Doreen)، یک پرستار سابق بود. وقتی رابرت هفت ساله بود، خانواده به جزایر اورکنی در اسکاتلند نقل مکان کردند. زندگی او در ۱۲ سالگی با یک تراژدی بزرگ روبرو شد؛ پدرش که از افسردگی و اعتیاد به الکل رنج می‌برد، خودکشی کرد. این رویداد تأثیری عمیق و دائمی بر زندگی شاو گذاشت. پس از این اتفاق، خانواده به کورنوال نقل مکان کرد و او تحصیلات خود را در مدرسه ترورو (Truro School) ادامه داد. شاو پیش از آنکه به دنبال علاقه اصلی خود یعنی بازیگری برود، برای مدتی کوتاه به عنوان معلم کار کرد و در نهایت از آکادمی سلطنتی هنرهای دراماتیک (Royal Academy of Dramatic Art) در لندن فارغ‌التحصیل شد.

شروع کار حرفه‌ای

شاو کار خود را از تئاتر منطقه‌ای در انگلستان آغاز کرد و خیلی زود به تئاتر یادبود شکسپیر در استراتفورد پیوست. اولین حضور سینمایی او نقشی بسیار کوتاه و بدون دیالوگ در فیلم کلاسیک «تبهکاران لاوندر هیل» (The Lavender Hill Mob) در سال ۱۹۵۱ بود. با این حال، شهرت اولیه او در بریتانیا از طریق تلویزیون به دست آمد. نقش کاپیتان دن تمپست (Captain Dan Tempest) در سریال ماجراجویانه و محبوب «دزدان دریایی» (The Buccaneers) که بین سال‌های ۱۹۵۶ تا ۱۹۵۷ پخش شد، او را به چهره‌ای شناخته‌شده در میان خانواده‌های بریتانیایی تبدیل کرد. همزمان با موفقیت‌های تلویزیونی، او به طور جدی به نویسندگی نیز می‌پرداخت و اولین رمان خود به نام «مخفیگاه» (The Hiding Place) را در سال ۱۹۶۰ منتشر کرد که با استقبال منتقدان روبرو شد.

سریال‌های رابرت شاو

کارنامه تلویزیونی رابرت شاو عمدتاً به سال‌های اولیه فعالیت او بازمی‌گردد و نقشی کلیدی در به شهرت رسیدن او داشت. مهم‌ترین و تأثیرگذارترین سریال او، «دزدان دریایی» (The Buccaneers) بود که در ۳۹ قسمت تولید شد و او را به یک ستاره تلویزیونی در بریتانیا تبدیل کرد. این موفقیت به او اجازه داد تا در نقش‌های اصلی دیگری در تله‌فیلم‌ها و سریال‌های آن دوره ظاهر شود. او همچنین در سریال‌های معروفی چون «مرد خطرناک» (Danger Man) به عنوان بازیگر مهمان حضور یافت. پس از موفقیت‌های بزرگ در سینما، تمرکز او از تلویزیون دور شد، اما آخرین نقش‌های تلویزیونی قابل توجه او در تله‌فیلم‌هایی چون «لوتر» (Luther) در سال ۱۹۶۸ بود.

فیلم‌های رابرت شاو

ورود رابرت شاو به سینمای بین‌المللی با نقش قاتل خونسرد و مو بلوند، دونالد «رد» گرانت (Donald "Red" Grant)، در فیلم جیمز باند «از روسیه با عشق» (From Russia with Love) در سال ۱۹۶۳ رقم خورد. این نقش، تصویر او را به عنوان یک شخصیت شرور هوشمند و خطرناک تثبیت کرد. او برای بازی در نقش شاه هنری هشتم در فیلم «مردی برای تمام فصول» (A Man for All Seasons) در سال ۱۹۶۶، نامزد جایزه اسکار و گلدن گلوب شد. دهه ۱۹۷۰ اوج کارنامه سینمایی او بود؛ ابتدا با نقش رئیس مافیای ایرلندی، دویل لونگان (Doyle Lonnegan)، در فیلم برنده اسکار «نیش» (The Sting) در سال ۱۹۷۳ و سپس با نقش نمادین و فراموش‌نشدنی کوئینت (Quint)، شکارچی وسواسی کوسه، در فیلم جریان‌ساز «آرواره‌ها» (Jaws) در سال ۱۹۷۵. آخرین فیلم او «قطار سریع‌السیر بهمن» (Avalanche Express) بود که در سال ۱۹۷۹، پس از مرگش، اکران شد.

جوایز و افتخارات رابرت شاو

بزرگترین افتخار بازیگری رابرت شاو، نامزدی جایزه اسکار و گلدن گلوب برای بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم «مردی برای تمام فصول» (۱۹۶۶) بود. او همچنین برای بازی در فیلم «وینستون جوان» (Young Winston) نامزد جایزه بفتا شد. با این حال، یکی از منحصربه‌فردترین افتخارات او در زمینه نویسندگی بود؛ او در سال ۱۹۶۲ برنده جایزه معتبر ادبی هاثورندن (Hawthornden Prize) برای رمان دوم خود، «پزشک خورشید» (The Sun Doctor) شد. این جایزه، استعداد برجسته او را به عنوان یک نویسنده جدی تأیید کرد و نشان داد که او هنرمندی با دو حرفه واقعی و موفق بود.

زندگی شخصی

زندگی شخصی رابرت شاو مانند بسیاری از نقش‌هایش پر فراز و نشیب بود. او سه بار ازدواج کرد و پدر ده فرزند بود. ازدواج دوم او با بازیگر اسکاتلندی، مری یور (Mary Ure)، با مرگ ناگهانی و غم‌انگیز یور در سال ۱۹۷۵ به پایان رسید. شاو، مانند پدرش، در بخش عمده‌ای از زندگی خود با اعتیاد به الکل دست و پنجه نرم می‌کرد. او هفت سال پایانی عمر خود را در خانه‌ای در تورمکیدی، ایرلند گذراند. در ۲۸ اوت ۱۹۷۸، در حالی که در حال رانندگی به سمت خانه‌اش بود، دچار حمله قلبی شد و در سن ۵۱ سالگی درگذشت. مرگ نابهنگام او پایانی تراژیک بر زندگی و کارنامه هنرمندی بزرگ بود.