ام نایت شامالان

مانوج نلیاتو شامالان، معروف به ام. نایت شامالان، فیلم‌ساز هندی-آمریکایی است که به خاطر ساخت فیلم‌های دلهره‌آور فراطبیعی با پایان‌بندی‌های غافلگیرکننده (Twist Ending) شهرت جهانی دارد. او که اکثر آثارش را در فیلادلفیا، محل بزرگ شدنش، فیلم‌برداری می‌کند، سبکی منحصربه‌فرد در داستان‌گویی دارد که ترکیبی از تعلیق، معنویت و درام انسانی است. شامالان با فیلم جریان‌ساز «حس ششم» (The Sixth Sense) به یک پدیده در سینمای جهان تبدیل شد و توانست نام خود را به عنوان یک کارگردان مؤلف و صاحب‌سبک در هالیوود تثبیت کند و مسیری پر فراز و نشیب از موفقیت‌های بزرگ تا شکست‌های تجاری و بازگشت دوباره را تجربه کند.  

کودکی و سال‌های ابتدایی

مانوج نلیاتو شامالان در ۶ اوت ۱۹۷۰ در ماهه، پودوچری، در هند به دنیا آمد. والدین او، هر دو پزشک، تنها شش هفته پس از تولدش به ایالات متحده مهاجرت کردند و او در پن ولی، یکی از حومه‌های مرفه‌نشین فیلادلفیا در پنسیلوانیا، بزرگ شد. شامالان در یک خانواده هندو مذهب رشد کرد اما به مدارس خصوصی کاتولیک و اسقفی فرستاده شد. علاقه او به فیلم‌سازی از سنین پایین و با هدیه گرفتن یک دوربین سوپر ۸ آغاز شد. اگرچه پدرش آرزو داشت او نیز پزشک شود، مادرش همواره مشوق او برای دنبال کردن این علاقه بود. تا سن هفده سالگی، شامالان بیش از چهل و پنج فیلم خانگی ساخته بود که بعدها بخش‌هایی از آن‌ها را در نسخه‌های دی‌وی‌دی فیلم‌های رسمی‌اش گنجاند. او در دوران کالج، نام میانی «نایت» (Night) را برای خود برگزید.  

شروع کار حرفه‌ای

شامالان پس از فارغ‌التحصیلی از مدرسه هنر تیش (Tisch School of the Arts) دانشگاه نیویورک در سال ۱۹۹۲، اولین فیلم بلند خود، درام نیمه‌زندگی‌نامه‌ای «دعا با خشم» (Praying with Anger) (۱۹۹۲)، را با بودجه‌ای که از خانواده و دوستانش قرض گرفته بود، ساخت. فیلم دوم او، «کاملاً بیدار» (Wide Awake) (۱۹۹۸)، که در مدرسه دوران کودکی‌اش فیلم‌برداری شده بود، یک شکست تجاری بود و سه سال پس از تولید اکران شد. نقطه عطف کارنامه او زمانی رقم خورد که فیلم‌نامه «حس ششم» (The Sixth Sense) (۱۹۹۹) توسط دیزنی خریداری شد و خود او برای کارگردانی آن انتخاب شد. این فیلم به یک موفقیت تجاری و انتقادی عظیم تبدیل شد، بیش از ۶۷۰ میلیون دلار در سراسر جهان فروخت و شامالان را به عنوان یک استعداد جدید و بزرگ در هالیوود معرفی کرد.  

مهمترین سریال‌ها ام نایت شامالان

ام. نایت شامالان در تلویزیون نیز به عنوان تهیه‌کننده اجرایی و کارگردان فعالیت‌های مهمی داشته است. او یکی از تهیه‌کنندگان اجرایی و کارگردان قسمت اول سریال علمی-تخیلی معمایی «ویوارد پاینز» (Wayward Pines) (۲۰۱۵-۲۰۱۶) برای شبکه فاکس بود. این سریال که بر اساس رمان‌های بلیک کراوچ (Blake Crouch) ساخته شده بود، داستانی رازآلود شبیه به «توئین پیکس» (Twin Peaks) را روایت می‌کرد و اولین تجربه جدی شامالان در تلویزیون محسوب می‌شد. با این حال، مهم‌ترین و جدیدترین اثر تلویزیونی او، سریال ترسناک روان‌شناختی «خدمتکار» (Servant) (۲۰۱۹-۲۰۲۳) برای شبکه اپل تی‌وی پلاس است که او نه تنها تهیه‌کننده و کارگردان چندین قسمت آن بود، بلکه به عنوان شورانر (Showrunner) اصلی پروژه نیز فعالیت کرد و کنترل خلاقانه‌ای بر کل چهار فصل آن داشت.  

مهمترین فیلم‌های ام نایت شامالان

کارنامه سینمایی شامالان با سه فیلم اولیه‌اش که مورد تحسین گسترده قرار گرفتند، تعریف می‌شود: «حس ششم» (The Sixth Sense) (۱۹۹۹) با بازی بروس ویلیس (Bruce Willis)، تریلر ابرقهرمانی «نشکستنی» (Unbreakable) (۲۰۰۰) و تریلر علمی-تخیلی «نشانه‌ها» (Signs) (۲۰۰۲). پس از این موفقیت‌ها، او دوره‌ای از افت انتقادی و تجاری را با فیلم‌هایی مانند «بانویی در آب» (Lady in the Water) (۲۰۰۶)، «اتفاق» (The Happening) (۲۰۰۸) و «آخرین بادافزار» (The Last Airbender) (۲۰۱۰) تجربه کرد. با این حال، او با فیلم ترسناک «ملاقات» (The Visit) (۲۰۱۵) و به خصوص با فیلم «شکافته» (Split) (۲۰۱۶)، که بعداً مشخص شد دنباله‌ای برای «نشکستنی» است، بازگشتی قدرتمند به گیشه و نظر منتقدان داشت. این دو فیلم به همراه «شیشه» (Glass) (۲۰۱۹)، سه‌گانه‌ای موسوم به «ایستریل ۱۷۷» (Eastrail 177) را تشکیل دادند. آخرین فیلم اکران شده از او تریلر «تله» (Trap) (۲۰۲۴) است.  

جوایز و افتخارات ام نایت شامالان

کارنامه ام. نایت شامالان از نظر جوایز، بسیار دوقطبی است. اوج موفقیت او با فیلم «حس ششم» رقم خورد که برای آن نامزد دو جایزه اسکار بهترین کارگردانی و بهترین فیلم‌نامه غیراقتباسی شد. این فیلم همچنین نامزدی جایزه گلدن گلوب و بفتا را برای او به ارمغان آورد. او برای همین فیلم برنده جوایزی چون جایزه امپایر برای بهترین کارگردان و جایزه نبولا برای بهترین فیلم‌نامه شد. در مقابل، در دوران افت کاری، او چندین بار برنده جایزه تمشک طلایی (Razzie Award) برای بدترین کارگردانی و بدترین فیلم‌نامه برای فیلم‌هایی چون «بانویی در آب» و «آخرین بادافزار» شد. این تضاد، گواهی بر ماهیت پرریسک و منحصربه‌فرد سبک فیلم‌سازی اوست که یا به شدت مورد تحسین قرار می‌گیرد یا به شدت نقد می‌شود.  

زندگی شخصی

ام. نایت شامالان در دانشگاه نیویورک با همسرش، باونا واسوانی (Bhavna Vaswani)، آشنا شد و در سال ۱۹۹۲ با او ازدواج کرد. این زوج سه دختر دارند: سالکا (Saleka)، ایشانا (Ishana) و شیوانی (Shivani). خانواده شامالان به شدت در فعالیت‌های هنری او درگیر هستند؛ سالکا یک خواننده و آهنگساز است که برای فیلم‌های پدرش موسیقی ساخته و در فیلم «تله» نیز بازی کرده است، و ایشانا نیز یک کارگردان است که چندین قسمت از سریال «خدمتکار» را کارگردانی کرده و اولین فیلم بلند خود را با تهیه‌کنندگی پدرش ساخته است. شامالان به خاطر حضورهای کوتاه (Cameo) در فیلم‌هایش، شبیه به آلفرد هیچکاک (Alfred Hitchcock)، شهرت دارد. او همچنین یک کلکسیونر مشتاق پوسترهای اصلی فیلم است و پوسترهای فیلم‌های مورد علاقه‌اش مانند «مهاجمان صندوق گمشده» (Raiders of the Lost Ark) و آثار هیچکاک را در دفتر کار و خانه‌اش دارد.