ژاکو فان دورمال

ژاکو فان دورمال فیلم‌سازی بلژیکی است که به خاطر کارگردانی و نویسندگی آثاری مانند «Toto le héros» (۱۹۹۱) و «Mr. Nobody» (۲۰۰۹) شناخته می‌شود. سبک او تلفیقی از خیال‌پردازی، نگاه کودکانه و دغدغه‌های انسانی است و اغلب سراغ شخصیت‌هایی با معلولیت یا وضعیت‌شان در حاشیه جامعه می‌رود. آثارش جوایز معتبر بین‌المللی دریافت کرده و جایگاه ویژه‌ای در سینمای اروپای فرانکوفون دارد.

کودکی و نوجوانی ژاکو فان دورمال

ژاکو فان دورمال در ۹ فوریه ۱۹۵۷ در منطقه اِکسلز (Ixelles) در بروکسل بلژیک به دنیا آمد. خانواده‌اش مدت کوتاهی در آلمان زندگی کردند و او بخشی از کودکی‌اش را در آن‌جا گذراند تا سپس به بلژیک بازگردند. تجربه‌های ابتدایی او با نوعی آسیب هنگام تولد (نزدیک به خفگی به‌واسطهٔ بند ناف) که احتمال اختلال ذهنی را مطرح کرده بود، گفته شده‌اند؛ این موضوع ممکن است به شکل‌گیری نگاه ویژهٔ او به دنیای حاشیه و معلولیت در آثارش کمک کرده باشند.

فیلم‌ها و سریال‌ها ژاکو فان دورمال

نخستین فیلم بلند او «Toto le héros» بود که در ۱۹۹۱ جایزهٔ Caméra d’Or جشنواره کن را برد. سپس فیلم «Le Huitième Jour» (۱۹۹۶) را ساخت که با بازی Pascal Duquenne و Daniel Auteuil در کن نامزد و برندهٔ جوایز بازیگری شد؛ «Mr. Nobody» (۲۰۰۹) نیز با بازی Jared Leto یکی از برجسته‌ترین آثار اوست که سبک غیرخطی و بزرگ‌مقیاس دارد. اگرچه او عمدتاً سینما را انتخاب کرده، اما فعالیت‌هایش در تلویزیون یا سریال چندان مطرح نیست.

زندگی حرفه‌ای ژاکو فان دورمال

فان دورمال در دههٔ ۱۹۸۰ با ساخت چند کوتاه و مستند آغاز کرد و سپس تحصیل فیلم در INSAS بروکسل و ENS Louis-Lumière پاریس را دنبال کرد. با «Toto le héros» به‌صورت جدی مطرح شد و پس از آن آثارش را با ترکیبی از خیال‌پردازی و دغدغه‌های اجتماعی ادامه داد. او همچنین در عرصهٔ تئاتر و نمایش‌های بداهه‌پردازی فعالیت داشته و با همسرش، میشل آن دو مِی، پروژه‌هایی را در زمینهٔ هنرهای اجرایی مشترک کرده است.

جوایز و افتخارات ژاکو فان دورمال

«Toto le héros» در کن ۱۹۹۱ جایزهٔ Caméra d’Or را گرفت و در جوایز César و European Film Awards نیز مورد توجه قرار گرفت. «Le Huitième Jour» در کن ۱۹۹۶ برای بازیگرانش برندهٔ جایزهٔ بهترین بازیگر شد. «Mr. Nobody» در جشنوارهٔ ونیز ۲۰۰۹ امتیاز فنی گرفت و چندین جایزهٔ Magritte را برای بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه برده است.

حقایق جالب ژاکو فان دورمال

فان دورمال برادر موسیقیدانی به‌نام Pierre Van Dormael دارد که موسیقی متن بسیاری از فیلم‌های او را ساخته است. او یکی از معدود فیلم‌سازانی است که به صورت منظم توجه ویژه‌ای به موضوع معلولیت جسمی و ذهنی دارد. افزون بر سینما، تجربهٔ کار در تئاتر بچه‌ها و حتی دلقکی را نیز داشته است.

جمع‌بندی ژاکو فان دورمال

ژاکو فان دورمال با مجموعهٔ نسبتاً محدود اما تأثیرگذار خود توانسته جایگاهی خاص در سینمای اروپا پیدا کند؛ کارگردانی که از دل تجربهٔ شخصی و دغدغه‌های انسانی فیلم می‌سازد و با زبان بصری و روایی منحصربه‌فردش، مخاطب را به دنیایی میان خیال و واقعیت می‌برد. آثارش همچنان موضوع تحلیل و تدریس سینما در دانشگاه‌هاست.