دیوید فینچر

دیوید فینچر (David Fincher) یکی از تأثیرگذارترین و متمایزترین کارگردانان آمریکایی نسل خود است که به‌عنوان استاد مسلم ژانر تریلر روان‌شناختی شناخته می‌شود. نام او با یک سبک بصری خاص و فضاسازی تاریک گره خورده است؛ سبکی که در فیلم‌های جریان‌سازی مانند «هفت» (Se7en)، «باشگاه مشت‌زنی» (Fight Club) و «شبکه اجتماعی» (The Social Network) به اوج خود رسید. فینچر که کار خود را با کارگردانی موزیک ویدیوهای نمادین برای هنرمندانی چون مدونا (Madonna) آغاز کرد، تأثیر عمیقی نیز بر تلویزیون مدرن گذاشته و با ساخت سریال‌هایی چون «خانه پوشالی» (House of Cards) و «شکارچی ذهن» (Mindhunter)، به تعریف دوباره کیفیت در مدیوم تلویزیون کمک کرده است. او یک مؤلف سینمایی است که آثارش با دقت وسواس‌گونه، پالت‌های رنگی سرد و کاوش در جنبه‌های تاریک جامعه و روان انسان مشخص می‌شود.   

کودکی و سال‌های ابتدایی

دیوید فینچر در ۲۸ اوت ۱۹۶۲ در دنور، کلرادو، از پدر و مادری به نام‌های هاوارد «جک» فینچر (Howard "Jack" Fincher) و کلر فینچر (Claire Fincher) متولد شد. او در منطقه خلیج سانفرانسیسکو بزرگ شد، جایی که یک اتفاق مهم مسیر زندگی او را تحت تأثیر قرار داد: همسایگی با فیلم‌ساز افسانه‌ای، جورج لوکاس (George Lucas). علاقه او به سینما از هشت سالگی و پس از تماشای فیلم «بوچ کسیدی و ساندنس کید» (Butch Cassidy and the Sundance Kid) شعله‌ور شد و او را به ساخت فیلم با یک دوربین ۸ میلی‌متری واداشت. نکته کلیدی در مورد سال‌های اولیه او، تصمیمش برای صرف‌نظر کردن از تحصیل در مدرسه فیلم و انتخاب مسیر یادگیری عملی در صنعت سینما بود. این رویکرد، یعنی شاگردی در دنیای واقعی به جای آموزش آکادمیک، پایه و اساس دقت فنی و تسلط او بر جلوه‌های بصری را شکل داد.   

شروع کار حرفه‌ای

مسیر حرفه‌ای فینچر با کار در استودیوی جلوه‌های ویژه جورج لوکاس، «اینداستریال لایت اند مجیک» (Industrial Light & Magic - ILM)، آغاز شد، جایی که او روی فیلم‌های بزرگی مانند «بازگشت جدای» (Return of the Jedi) کار کرد. پس از آن، او به همراه کارگردانان آینده‌دار دیگر، شرکت فیلم‌سازی «پروپاگاندا فیلمز» (Propaganda Films) را تأسیس کرد و به سرعت به یکی از پرکارترین و تأثیرگذارترین کارگردانان موزیک ویدیو و تبلیغات تجاری دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ تبدیل شد. ویدیوهای نمادین او برای مدونا مانند «ووگ» (Vogue) و «خودت را ابراز کن» (Express Yourself)، آزمایشگاهی برای پرورش سبک بصری منحصربه‌فرد او بودند. اولین تجربه کارگردانی فیلم بلند او، «بیگانه ۳» (Alien 3) (۱۹۹۲)، با دخالت‌های استودیو همراه بود و تجربه‌ای تلخ برای او رقم زد. اما همین تجربه او را به سمت پروژه‌ای کوچک‌تر و با کنترل خلاقانه بیشتر سوق داد: «هفت» (۱۹۹۵). این فیلم نه تنها یک موفقیت تجاری و انتقادی بود، بلکه تولد رسمی صدای کارگردانی فینچر را به جهانیان اعلام کرد.   

سریال‌های دیوید فینچر

ورود دیوید فینچر به تلویزیون، نقطه عطفی در تاریخ این رسانه بود. او با تهیه‌کنندگی اجرایی و کارگردانی دو قسمت اول سریال «خانه پوشالی» (۲۰۱۳-۲۰۱۸) برای نتفلیکس، نقشی کلیدی در تثبیت این پلتفرم به‌عنوان خانه‌ای برای تولیدات باکیفیت و «پرستیژ» ایفا کرد. این سریال که فینچر برای کارگردانی قسمت اول آن برنده جایزه امی شد، به نوعی آغازگر دوران طلایی سریال‌سازی در سرویس‌های استریم بود. همکاری موفق او با نتفلیکس با کارگردانی و تهیه‌کنندگی سریال تحسین‌شده «شکارچی ذهن» (۲۰۱۷-۲۰۱۹) ادامه یافت؛ سریالی که سبک بصری سرد و دقت روان‌شناختی او در آن به اوج خود رسید. او همچنین به‌عنوان تهیه‌کننده اجرایی در مجموعه انیمیشن آنتولوژی «عشق، مرگ و ربات‌ها» (Love, Death & Robots) (۲۰۱۹-تاکنون) حضور داشته است که نشان از علاقه او به فرم‌های مختلف داستان‌گویی دارد.   

فیلم‌های دیوید فینچر

کارنامه سینمایی دیوید فینچر مجموعه‌ای از تریلرهای هوشمندانه و فیلم‌های به‌یادماندنی است. پس از موفقیت «هفت»، او با فیلم کالت «باشگاه مشت‌زنی» (۱۹۹۹) جایگاه خود را به‌عنوان یک فیلم‌ساز جسور تثبیت کرد. سپس با تریلر پرتنش «اتاق پناهگاه» (Panic Room) (۲۰۰۲) و درام جنایی وسواس‌گونه «زودیاک» (Zodiac) (۲۰۰۷) به کار خود ادامه داد. فینچر با فیلم «مورد عجیب بنجامین باتن» (The Curious Case of Benjamin Button) (۲۰۰۸) جاه‌طلبی فنی خود را به نمایش گذاشت و با «شبکه اجتماعی» (۲۰۱۰) فیلمی ساخت که به‌عنوان اثری تعیین‌کننده برای یک نسل شناخته می‌شود. از دیگر آثار مهم او می‌توان به اقتباس آمریکایی «دختری با خالکوبی اژدها» (The Girl with the Dragon Tattoo) (۲۰۱۱)، تریلر محبوب «دختر گمشده» (Gone Girl) (۲۰۱۴)، ادای دین به سینمای کلاسیک با فیلم سیاه‌وسفید «منک» (Mank) (۲۰۲۰) و آخرین تریلر او «قاتل» (The Killer) (۲۰۲۳) اشاره کرد.   

جوایز و افتخارات دیوید فینچر

دیوید فینچر همواره یکی از محبوب‌ترین کارگردانان در میان منتقدان بوده است، اما جایزه اسکار بهترین کارگردانی به طرز عجیبی از او دور مانده است. او سه بار برای فیلم‌های «مورد عجیب بنجامین باتن»، «شبکه اجتماعی» و «منک» نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین کارگردانی شده است. با این حال، او برای «شبکه اجتماعی» موفق به کسب جوایز مهم دیگری از جمله گلدن گلوب و بفتا برای بهترین کارگردانی شد که نشان‌دهنده تحسین گسترده منتقدان از این فیلم بود. علاوه بر این، او برای کارگردانی قسمت اول سریال «خانه پوشالی» یک جایزه امی ساعات پربیننده دریافت کرد که موفقیت او در مدیوم تلویزیون را نیز تثبیت کرد. این الگو از تحسین گسترده منتقدان و نامزدی‌های متعدد در کنار عدم دریافت اسکار، او را به یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های یک استاد فیلم‌سازی تبدیل کرده که هنوز معتبرترین جایزه کارگردانی هالیوود را کسب نکرده است.   

زندگی شخصی

زندگی شخصی دیوید فینچر با حرفه‌اش گره خورده است. پدرش، جک فینچر، نویسنده و روزنامه‌نگار مجله «لایف» (Life) بود. فینچر از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ با دونیا فیورنتینو (Donya Fiorentino) ازدواج کرده بود که حاصل این ازدواج یک دختر به نام فلیکس ایموژن فینچر (Phelix Imogen Fincher) است. از سال ۱۹۹۶، او با تهیه‌کننده سینما، شین شافین (Ceán Chaffin)، ازدواج کرده است. شافین نه‌تنها شریک زندگی فینچر، بلکه مهم‌ترین همکار حرفه‌ای او نیز محسوب می‌شود و تقریباً تمام فیلم‌های او از «بازی» (The Game) به بعد را تهیه کرده است. این همکاری نزدیک شخصی و حرفه‌ای، یکی از عوامل کلیدی در تحقق دیدگاه‌های هنری پیچیده و وسواس‌گونه فینچر است و به او اجازه می‌دهد تا فیلم‌هایش را دقیقاً همان‌طور که در ذهن دارد، بسازد.